Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OSKARBÄTSCHMANN
gięzbarokową.MiedziorytnakarcietytułowejfrancuskiegowydaniaIconologii
CesaregoRipyz1643r.ukazujeZodiakkrążącypomiędzysłońcemiksiężycem,
aponiżejtychfigurczasuznajdujesięprzesłoniętechmurami,kamienneepita-
fiumsensu60.WmiedziorycietytułowymdziełaSandrartaIconologiaDeorum
z1680r.przeciwstawionesąsobiezniszczenieprzezczasiśmierćorazjegoznie-
sienieprzezarcheologięsensu,którazarazemjestodnowieniemsensu.Dokładne
„Objaśnieniemiedziorytu”mówim.in.:
Obrazysąpokawałkowane,śmierćodniosłazwycięstwo!Tamwciemnymgrobowcuza-
legająwcałkowitymzapomnieniu;byłyztegoświata,tenświatwszakposiadały:(...)Aż
Merkuryzająłsiętakowymi,iniespodzianieprzybyłimzpomocą:[Piuraniezwlekała,
natowezwaniesztuki:]Sculturapospieszyłarównieżiczyniłaznajwiększąpilnością61.
Abyopisodnieśćdonowszejikonologii,wystarczyzastąpićMerkuregoHer-
mesem,bogieminterpretatorów.
IkonologiazaproponowanaprzezPanofsky’egostanowiinterpretacjępojętą
jakozbiórznaczeńizarazemjakoanamnezalogosu-byćmożewolnowtym
miejscunawiązaćdowezwaniabogaLogosu,bogaocichym,leczniespożytym
głosie,którymFreudkończyswójesejz1927r.Przyszłośćpewnegozłudzenia62.
WostatnichdziełachPanofsky’ego63widaćwistocie,żesensponiechałsporu
zczasem.Stajesiętoczytelnewtym,żesenspowracawobszarczasu,wewszech-
obecnepojęciewpływu,którewswympierwotnymużyciuastrologicznym
oznaczałowładzęplanetnadczłowiekiem,adzisiaj-whistoriisztuki-ozna-
czapanowanieczasuihistorii.Tymsamymdoprzeszłościnależypewneistotne
rozwiązanieproblemupowiązaniamiędzynadawaniemsensuinauką.Tamteż
rozwiązanieowopozostawićmusiposiewhermeneutyczny.Problemjawisiępo-
nowniewpostaciniecodestrukcyjnejalternatywyprawdyimetody.Uchylenie
tejalternatywyniemożelubjużniemożenastąpićnabaziebezpośredniejświa-
domościsensu.Możnategodokonaćjedynienadrodzepowiązaniametodycz-
nychanalizrelacjiprzedstawienia,przedstawionegoitematuztreścią,gęstością
obiektu,tj.poprzezhermeneutykęjakopośredniąnaukęosensie.
60(CesareRipa),Iconologieouexplicationnouvelledeplusieursimages,emblémes,etautresfigu-
res...tiréesdesRecherchesetdesFiguresdeCesarRipa,rnoraliséesparI.Baudoin,2części,Paris1643
(albo1644).Miedzioryttytułowyczęścipierwszej,wykonanyrównieżprzezJacques’adeBie,
przedstawiaponiżejsłońca,tęczyichmurgrobowieczobeliskiemihieroglifamijako,,Memoriae
Sacrum”
.
61J.vonSandrart,IconologioDeorum,OderAbbildungderGöter,Nürnberg1680.
62S.Freud.DieZukuneinerIilusion(1927),(w:)idem,Studienausgabe,t.IX,Frankfurtam
M.1974,s.186inn.
63E.Panofsky,AmythologicalpaintingbyPoussinintheNationalmuseumStockholm,Stockholm
1960;idem,ProblemsinTitian,mostlyiconographic,London1969.
84
