Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Monastycyzmżeńskiwśredniowieczu-znaczenieirola
tewnym(zestronywspólnoty),alewięźbardziejnamacalnaibezpośrednia.To
nietylkoopiniaautoraźródła-jakdużąprzywiązywanodotegowagęświadczy
fakt,żedoklasztoruwstąpiłaniejedna,alekilkacórekLudolfa,awkolejnych
pokoleniachkontynuowanozwyczajskładaniaślubówprzezprzedstawicielkiro-
dziny.Bardziejdalekosiężneznaczeniefundacjigandersheimskiejopisujezko-
leisaskapoetkaHrotswitawdzielePrimordiacoenobiiGandersheimensis.Utwór
opowiadaowyjątkowejpobożnościAedy,protoplastkiroduLudolfingów,której
potomkówśw.JanChrzcicielobiecałobdarzyćszczególnąłaską.Jejwyrazem
miałabyćfundacjaklasztoru,atakżewyniesienieroduiobjęcieprzezjegoczłon-
kówwładzycesarskiej55.Napierwszyplanwysuwasięwłaśnietenpodwójny
charakterBożejłaski,nierozerwalnyzwiązek,jakiistniejemiędzypowstaniem
klasztoruaosiągnięciemprzezródfundatoraszczytupotęgi.
Myśl,któratowarzyszyłaobutymdziełompowstałymwkręgunajważniej-
szychzałożeńfundacyjnychdynastiiottońskiej,jestspójnainiepozostawia
żadnychwątpliwości:charakterludolfińskiegoprogramufundacyjnegobyłjasno
sprecyzowany.Stałozanimprzekonanie,żefundacjeżeńskiewszczególnyspo-
sóbbudująpotęgęiznaczenierodupanującegowwymiarzezarównoeschato-
logicznym,jakiziemskim;sąnietylkowyrazemznaczeniarodu,aleteżzapew-
niająmutęwyjątkowąpozycję.Oichwyjątkowymstatusieświadczymiejsce,
jakieklasztorytezajmowaływitinerariumwładcówRzeszy,którzyspędzalitam
Wielkanoc,organizowalizjazdyczysynody56.Jednocześnieszczególnycharak-
teribliskośćzwiązkówmiędzyfundacjamiarodzinąpanującąwynikałyzfaktu,
żetoprzedstawicielkirodzinywstępowaływszeregimniszek(bądźpoprostu
stawałynaczelewspólnoty)ipoprzezmodlitwyzapewniałyswymkrewnym
zbawieniewieczneorazsukcesywżyciudoczesnym-wybrzmiewatozarówno
wopowieścioHathumodzie,jakiwtejoMatyldzie.Jakpokazujeprzykładtej
ostatniej,królewskiewdowyniemusiałynawetprzyjmowaćwelonu.Chociaż
pośmiercimężówudawałysięczęstodoklasztorówrodowych,zachowywały
dawnystatusipozycję(jedyną,którazłożyłaśluby,byłaKunegunda,wdowapo
HenrykuII)57.Klasztorrodowybyłimwnaturalnysposóbpodległy,azarazem
stanowiłdlanichoparcie.
DowspólnotdołączałynatomiastcórkiwładcówRzeszy;oneteżzostawały
opatkamiklasztorów.WkonwentachwGandersheimiKwedlinburguzarządów
dynastiiLudolfingówfunkcjęopatkisprawowaływyłącznieprzedstawicielkiro-
dziny58.Ichrolabyłaniedoprzecenienia,gdyżwodróżnieniuodkrólowych,nie
byływżadensposóbuzależnioneodinnychosóbsprawującychwładzę.Toone
zarządzałykonwentemichociażichwładzanadnimmogłastanowić(istano-
55Natemattreściutworuijegodokładnejinterpretacjizob.R.Michałowski,Princeps
fundator.StudiumzdziejówkulturypolitycznejwPolsceX–XIIIwieku,Warszawa1991,s.13-18;
M.T
.Szczepański,Proroctwo…,s.107-118.
56J.W
.Bernhardt,ItinerantKingship…,s.138-161,292-294.
57P
.G.Jestice,ImperialLadies…,s.143.
58J.W
.Bernhardt,ItinerantKingship…,s.143-144,149-151.
