Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KOŁNIERZE,KOŁNIERZYKI,MANKIETY,MANKIECIKI–KORONKOWEOZDObY…
pojawiłysięzarównowubiorachkobiecychjakimęskich(atakżedziecię-
cych)wrazzdominacjąmodyhiszpańskiejwdrugiejpołowieXVIwieku,
wypierającąwłoskąmodęrenesansową6.Propagowanewzwiązkuzkontr-
reformacjązabudowywanieubioru,wiążącesięzlikwidacjądekoltów
iwydłużeniemrękawówdonadgarstków,przyniosłowielkąpopularność
krezy–kolistego,sztywnegokołnierza,szczelnieprzylegającegodoszyi,
wykonywanegozkrochmalonegopłótna,częstoobszytegokoronkąbądź
zsamejusztywnionejkoronki
7
(il.4).OdczwartejćwierciXVIwiekukrezy,
początkowoniewielkichrozmiarów,rozrastałysięnakształtnkołauwozu”
czynmłyńskiegokoła”8,towarzysząckobiecymodświętnymubioromażdo
lat30.XVIIwieku,zwłaszczawHiszpanii,Flandrii,Niderlandach,Anglii,
niektórychobszarachItalii(Genua)ikrajachniemieckich,atakżewPol-
sce,gdziebyłyszczególniepreferowaneprzezprzedstawicielkizamożnego
mieszczaństwa
9
.Koronkiigłowetypureticella,któremiałyjedenbrzeg
wykończonygładko,adrugizębato,szczególnienadawałysiędodekoracji
zazwyczajsurowych,sztywnych,naogółciemnychsukniwstyluhiszpań-
skim–przejrzystakrezastanowiładelikatnetłodlagłowyizaczesanych
wysokowłosów,zaśażurowemankietyuwydatniałybiałośćdamskichdłoni.
Jednocześniezdominacjąkrezywniektórychkrajachiśrodowiskach
przetrwałyrenesansowereminiscencjedużych,kwadratowowyciętychdekol-
tówsukni.WWenecji,Francji,atakżewAngliiwkońcuXVIinapoczątku
XVIIwiekutakidekoltokalanostojącym,wachlarzowatymkołnierzem,
opartymnadrucianymstelażu;zwanybyłonkołnierzemstuartowskim
(odszkockiejkrólowejMariiStuart)lubmedycejskim(odmałżonkikróla
FrancjiHenrykaIV,MariiMedici–il.5)
10
.Wykonywanybyłzarówno
zcienkiego,usztywnionegopłótna,jakiigłowychkoronek,któremogły
tylkozdobićbrzegtkaniny,alewstrojachdworskichnajczęściejstanowiły
jegowyłącznąmaterię.Miłośniczkątegotypuokazałychkołnierzybyła
6
F.Boucher,op.cit.,s.194-195;238.
7
I.Loschek,ReclamsMode-undKostümlexikon,Stuttgart1999,s.323-324.
8
J.Żukowski,Cejlońskie„kołouwozu”.Okryziesłówkilka,nBarok:Historia–Literatura–
Sztuka”2010,nr24,s.121-141.
9
P.Kowalska,GdańskamodakobiecawostatniejćwierciXVIipierwszejpołowieXVIIwieku
natleówczesnejmodyeuropejskiej,nArtifex”2005,nr7,s.19-24.
10
I.Loschek,op.cit.,s.354.
15
