Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EncyklopediaOrgelbrandagłosiław1869roku:„Francuskaliteraturawięcej
odwszystkichinnychnowożytnychpiśmiennictwdorosłaznaczenialiteratury
świata,boniezależnieodzewnętrznychprzyczynpolitycznych,więcejniżktóra
bądźinnawypiętnowaławsobiewszystkieżywiołynowożytne”[14].Zapatrzenie
wliteraturęMolieraiRacine’a,BalzacaiChateaubrianda,HugoiFlauberta,Zoli
iAnatolaFrance’abyłodługotrwałe.Oczywiścieniemożnaporównywaćzasięgu
oddziaływaniaspołecznegonowelipowieściWiktoraHugo,czytanychprzez
robotnikówwarszawskiejPragiiWoliczyłódzkiegoWidzewa(dowodemsątu
choćbyspisyzałącznikówdorewizjidokonywanychprzezżandarmerięprzed
rokiem1914)zrecepcjąspołecznąpoezjiparnasistów.
Czyjakakolwiekinnaliteraturamiaładotychczastakwieluznakomitych
tłumaczyiheroldówjakfrancuska?TonietylkobibliotekaBoya,todługatradycja
odAndrzejaMorsztyna,poprzezMiriama-Przesmyckiego,poJerzegoLisowskiego.
Wpływyteatrufrancuskiego,repertuaroweiorganizacyjne,byłyzawszesilne,
zwłaszczawdobieOświeceniaiRomantyzmu.PiotrNorblin,AndrzejLeBrun
i
rayonnementfrançais
wmalarstwieirzeźbietorozdziałosobny.
OddziewiętnastegowiekuażpoczasynamwspółczesnepozostałParyż
magnesemdlapolskichmalarzy.Inietylkomyślimytuowpływach
naPankiewicza,Ślewińskiego,Podkowińskiego,Boznańską,Makowskiegoitylu
innych,alerównieżotym,iżnieprzypadkowopokrakowskiejAkademiiSztuk
PięknychdoFrancjiudalisięiprzezniązostaliadoptowaniLudwikMarkus,słynny
Marcoussis,czyMojżeszKisling.
WmieścieŁodzi,czterdzieścilattemu,
Pewienojciecsynowimałemu
MiastoParyżrysowałnastole.
ToTuwimawspomnienieolatachdziecinnychprzedrokiem1919.Awielelat
późniejGałczyński:
IdęspaćdoLamberta
przezAlejęMozarta,
mosty,owszem,niczego
iGenowefaLandowskiego,
fontanny,luwry,kotki,
trybżycianadersłodki,
ASekwanazielona.
ŻadnainnastolicapozaWarszawąiKrakowemniedoczekałasięunastakiej
publicity.
Polacybyliipozostaliowielebardziej„paryżanami”niżCzesiczy
Węgrzy,dlaktórychdużąsiłęprzyciągającąposiadałWiedeń,awniektórych
okresachrównieżBerlinczyMonachium.
Pamiętamydobrzeoprzystankachsentymentalnych.Owielegorzejostacjach
kolejowych.AprzecieżstosunkowogęstasiećkoleiżelaznychnadWisłąbyła
budowanamiędzyinnyminażądaniefrancuskiegosztabugeneralnegoiprzy
wsparciufinansowymTrzeciejRepubliki.Francuskietowarzystwakolejowe
zajmowałysiębudowąmostówidrógdlacarskichsojuszników.Takwięc
naprzykład,wbrewpoczątkowymplanomjednegołącznegomostu,podjętoprzy
współudzialeSociétédesBatignollesoddzielniebudowęmostukolejowegoidla
pieszychwWarszawie(mostPoniatowskiego),albowiem,jakpisałfrancuski
