Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
staraćsięustatkowaćwimięmiłościdoPańskiejMatkiiSiostry!Dlaczegóżtracić
lubraczejburzyćnadziejęnałagodniejsząprzyszłość?Panwidziświat
powiedziałbymnienaczarno,alewkażdymrazienażółto,cojestmożejeszcze
gorsze.NiepowiedziałPannicoPańskiejMatceianijednegosłowaoSiostrze.
Mamprawogniewaćsięztegopowodu.Niewiem,czyPanbędziewstanie
odczytaćtehieroglify.
OddanyPanu
AdamMickiewicz”
Listtenjestciekawymprzyczynkiemdopostawypoetywczasiepowstania
listopadowegoimożechybadowodnieświadczyćotym,żepoprzybyciu
doParyżaMickiewiczjeszczegłębiejprzejąłsięwydarzeniamizachodzącymi
wkraju.Echorefleksjiwyrażonychwtymliściewydajesięrozlegaćw
Dziadach
:
Ichoficery–TuNiemiecwkarecie,
NucącSzyllerapieśńsentymentalną,
Walispotkanychżołnierzypogrzbiecie.
TamFrancuzgwiżdżącwnospieśńliberalną.
Błędnyfilozof,karyjeryszuka
IgadaterazzdowódcąKałmuka,
Jakbynajtaniejwojskużywnośćkupić.
Cóż,żepołowęwymorzątejzgrai?
Kasypołowębędąmoglizłupić;
(Dziady,częśćIII,Ustęp)
„Nienawiśćwobecprzemocy”–jakpisałwliściedoMickiewiczaz22listopada
1831rokuSzymonChlustin–jednoczyłapoetęzjegorosyjskimiprzyjaciółmi.
ByłatomożeodpowiedźnaprzytoczonypowyżejlistMickiewicza[67].Chlustin
wyrażałwniej–jakżetypowydlaowejromantycznejepoki–żal,iżMickiewicz
niezginąłwpowstaniulistopadowym:„ByłbytolosgodzienCiebie.Życiedlanas
totylkowybórśmierci.Miałeśpięknąsposobnośćśmierci,straciłeśją.
Smutno”[68].
KilkamiesięcypóźniejSzymonChlustinwyjechałdoMoskwy.Natymurywasię
korespondencjaMickiewiczazjegoprzyjacielem–Moskalem,którywśród
mrokówreakcjimikołajewskiejiterrorupolicyjnegopanującegowRosjinależał
doludzimającychodwagęzawołać:
Wkimserceniedrgniepieśniąniezawisłą,
Słyszycie:tamwrekrwawybójnadWisłą,
ZRusiąLachwalczyoswobodę…
[…]
Jesteśmybraćmiich!
(AleksanderI.Odojewski,Nawieśćopowstaniupolskim)
I
Aotodrugiwymiarwidzeniapolskiegopoetyprzezludzi,którzywRosji
mikołajewskiejbezwahaniaizolowaliiskazywalinaśmierćnajwybitniejszych
twórców.
