Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stężeniejonówCa2+niżwewnątrzneuronu.WewnątrzneuronujonyCa2+
występująprzedewszystkimwpostacizwiązanejzbiałkamiwiążącymiwapń
(parwalbuminą,kalbindynąikalretyniną),natomiastdopowstaniapoten-
cjałuczynnościowegoniezbędnajestobecnośćjonówwapniapodpostacią
wolną.UsuwaniejonówCa2+zneuronuodbywasięprzywykorzystaniu
dwóchtypówbiałektransmembranowych:pompyCa2+/ATP-azowejoraz
wymiennikówNa+/Ca2+0
Wprzepływieiprzenoszeniuinformacjimiędzykomórkaminerwowymi
ogromnąrolęodgrywająkanałyjonowe.Wobrębieciałakomórkinerwowej
ijejaksonuprzeważająkanałysodowe,zależneodpotencjałuczynnościo-
wego,podczasgdywobrębiezłączanerwowegokanaływapniowezależne
odpotencjału.
Szczególnymkanałempołączeniowymwystępującymwukładzienerwo-
wymjestpołączenieszczelinowe,obserwowaneprzedewszystkimmiędzy
komórkamiglejowymi.
Połączenieszczelinowe.Kanałytełącząsąsiadującekomórki(głównieglejowe)
iumożliwiająprzechodzeniejonóworazcząsteczekoniewielkiejmasie
(<1200D).OtwarcietychkanałówregulowanejestprzezjonyCa2+oraz
H+,aprzepływsubstancjijestzregułydwukierunkowy.
Dozmianyprzepuszczalnościkanałówjonowychdochodziwwyni-
kuzmianystrukturybiałekwystającychnazewnątrzkomórki;wchodząc
wskładbłonowychreceptorówneuronumająonezdolnośćdoswoistego
łączeniasięzneuroprzekaźnikami.Połączeniesubstancjisygnałowej(ligan-
da)zreceptorempowodujezmianęukształtowaniabiałkareceptorowego,
coprowadzidozmianprzepuszczalnościbłonykomórkowej.Zewzględuna
charakterdziałaniareceptorówwyróżniamydwagłównetypyreceptorów:
jonotropoweimetabotropowe.
Receptoryjonotropowe–ichpobudzenieprowadzidootwarciakanałówjonowych
naskutekdziałaniaklasycznychneuroprzekaźników.Sąonekluczowedla
powstaniapotencjałuczynnościowego.Wykazująswoistąprzepuszczalność
dlaokreślonychjonów:Cl–(receptorGABA
A),Na+,K+(receptorAMPA
glutaminianu,receptornikotynowyacetylocholiny)czyCa2+(receptor
NMDAglutaminianu).
Receptorymetabotropowe–ichrolapoleganazmianiemetabolizmuneuronu
przezpobudzenielubhamowaniepowstawaniatzw.wtórnychprzekaźni-
ków(np.cAMP
,cGMP).Abymogłodojśćdoaktywacjireceptora,najpierw
białkoG(nazwapochodziodudziałunukleotydówguanylowychwtejtrans-
formacji)ulegapobudzeniuprzezneurotransmiteripowstajewewnątrz-
komórkowoaktywnykomplekszGTP
.Oddziałujeonnaokreślonebiałka
docelowe(efektory).
Wobrębieaksonumożnarozróżnićtrzypodstawowetypytransportu:
szybkitransportaksonalny,powolnytransportaksonalnyiaksonalnytrans-
portmitochondriów.
Szybkitransportaksonalny–obejmujeprzenoszeniepęcherzykówwzdłużmikro-
tubuliaksonalnychzszybkością100–400mm/dzień.Wewnętrzupęcherzy-
24
