Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PIENIĄDZKRĘCIPIŁKĄ
26
Coase,którywlatach30.XXwiekubadałstrukturyorganizacyjne
firm,takichjakFordczyGeneralMotors,zauważył,żeichorgani-
zacjaniewieleodbiegaodorganizacjigospodarkitypuradzieckiego,
wskutekcentralizacjidecyzji,planowaniaikontroli.
Coasestarałsięzrozumieć,dlaczegopowstająteprawiesamo-
wystarczalnegiganty.WtamtychczasachdoFordanależałynawet
plantacjekauczuku!Dlaczego,skądinądrozsądni,ludzieprowa-
dząswojefirmynawzórstalinowskiegopaństwa?Dociekając
przyczyn,Coasedoszedłdowniosku,żetkwiąonewuoporach”
rynkowych,którepóźniejprzywykłosięnazywaćkosztamitrans-
akcyjnymi(ekonomikękosztówtransakcyjnychrozwinąłzwłasz-
czaOliverWilliamson).Coasewyróżniłtrzyrodzajekosztów
transakcyjnych:poszukiwania,kontraktacjiikoordynacji.
Kosztyposzukiwaniatokoszty,którefirmamusiponieść,by
dotrzećdopotencjalnychpartnerów.Jakznaleźćniezawodnych
dostawców?Ktoichznaimożewystawićimświadectwo?Nawet
jeśliudałobysięznaleźćtychpotencjalnychkooperantów,toich
sprawdzeniewymagałobyczasuipieniędzy.Podobniejużsame
kosztykontraktacjitłumaczą,dlaczegowykonanieniektórych
czynnościjestłatwiejszewramachfirmyniżpozanią.
Kosztykontraktacjitohonorariaprawników,czaspoświęconyna
negocjacjeipozostałekoszty,któretrzebaponieść,bykupićjakąś
większąpartiętowarów.Jeślitrzebatozakażdymrazempowta-
rzać,tonicdziwnego,żefirmywolątorobićwewłasnymzakresie.
Kosztykoordynacjitoczasiwysiłki,jakiefirmamusipodjąć,by
połączyćdostawymateriałówiinnychśrodkówprodukcji,pracow-
nikówiwszelkieinneczynniki.Trzebateżzdawaćsobiesprawę,
jaktrafnieprzypominaCoase,żewtamtychczasachnawetwUSA
telefonydziałały,jakchciały,ipróbaskoordynowaniategowszyst-
kiegoprowadziłabydosporychrachunkówzatelefony.Nawet
wtedydokońcaniktniemógłzaręczyć,żezamówieniatrafiądo
zamawiającego,aniezostanąpodkupioneprzezkonkurenta.Łatwiej
byłowydaćpoleceniepodległemuzakładowi(Kuszweyko2001).
Każdyztychkosztówbyłargumentemzatym,byrobićwszy-
stkowewłasnymzakresie,aniekorzystaćzpośrednictwarynku.
Stądwynikazaśtwierdzenie,którezyskałopotemmianoprawa
Coase’a:firmapowinnadotądrosnąć,dopókikosztrealizacji
transakcjiwramachfirmyjestniższyodkosztuwykonaniatrans-
