Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Ekonomiczneaprawnepojęciewłasności
akcjipozanią.Możnatobyłotraktowaćjakoteoretyczneuza-
sadnieniepowstawaniamegakorporacji,októrychpóźniejpisał
Galbraith.Abyjednaktwierdzeniutemunadaćwalornaukowości,
trzebateoretycznieuzasadnićjegodrugiczłon,którywtejpostaci
jesttwierdzeniemczystoopisowym,empirycystycznym.
Jegotwórcanieuchyliłsięodtegozadania.Powołałsię,po
pierwsze,wduchuteoriimarginalistycznej,nazasadęzmniej-
szającychsięprzychodówzzarządzania,tzn.wzrostukosztuzor-
ganizowaniadodatkowejtransakcjiwewnątrzfirmy.Podrugie,
wzrostliczbytransakcjiorganizowanychwramachprzedsiębior-
stwamożespowodować,żezarządzającymogąnieuczynićnaj-
lepszegoużytkuzczynnikówprodukcji,jakimidysponują.Itak,
podobniejakwpoprzednimprzypadku,musiwkońcuzostać
osiągniętypunkt,wktórymkosztzorganizowaniakolejnejtrans-
akcjiwramachfirmybędzierównykosztowiprzeprowadzenia
tejtransakcjinaotwartymrynku(lubzorganizowaniajejprzez
innegoprzedsiębiorcę),towtymwypadkuwktórymśmomencie
kosztmarnotrawstwazrównasięzkosztemzawarciatransakcji
wymiennejnarynkulubstratąwynikającązjejprzejęciaprzez
konkurenta.Potrzecieiostatnie,cenadostawjednegolubwięcej
czynnikówprodukcjimożewzrosnąć,ponieważprzewaga,jaką
zdajesięrozporządzaćnatymodcinkudużafirma,możeokazać
sięniewystarczającawporównaniuzzaletami,jakimidysponuje
mniejszafirma(Coase1937,s.26).
InteresującakoncepcjaCoase’aodsłanianiektóreekonomiczno-
-własnościowekorzyścizistnieniaprzedsiębiorstwa,jednaknie
wszystkie.Pomijanp.zaletyjednostkowegopodziałupracy,tzn.
zamykającegosięwramachpojedynczegozakładupracy,gdzie
nawetwtakstosunkowoniewielkiejprzecieżskaliwystępują
liczneefektystrukturyczysynergii,czyliwłaśnieskutkikoopera-
cjimasyludzi.Tenzbiórludzi,jakocałość,uzyskujepewnenowe
własnościwporównaniuzcechami,jakieposiadałbytensam
zbiórjednostek,aletraktowanychindywidualnie,jakoagregat,
aniestruktura,czyliukładrelacjipomiędzyludzkimidziałania-
mi,któretopowiązaniawłaśnieodpowiadajązainaczejniewy-
jaśnialnątzw.emergencjęnowychefektównapoziomiestruk-
turyjakocałości.OstateczniejużArystotelespowiadał,żecałość
jestwiększaniżsumajejczęści.Takotookazujesię,żewbrew
27
