Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Pojęciekontraktualizmu
ckiego.Ludzkieprzymierzabezwładzymiecza,stwierdzałHobbes,byłyjedynie
słowami,niezdolnymidozapewnieniaczłowiekowiochrony(nandCovenants,
withouttheSword,arebutWords,andofnostrengthtosecureamanatall”)26.
HobbespodzielałKalwinoweprzekonanie,żepokójiharmonijniefunkcjonujące
społeczeństwomogązostaćosiągniętetylkozapomocąwładzypolitycznej.Wy-
dawałsięzgadzaćzestwierdzeniemKalwina,żebezrząduświeckiegoniemoże
sięzachowaćżadnapublicznaformareligiiwśródchrześcijaniczłowieczeństwo
wśródludzi27.Jedynymsposobemustanowieniarządu,powszechnejmocy
(commonpower),którachroniłabyludziprzedagresjązewnętrznąorazprzed
krzywdąwyrządzanąsobienawzajem,byłoprzeniesienieichmocynajednego
człowieka,byindywidualnąwolęludzisprowadzićdojednejwoli.Tapowszech-
namocbyłasiłą,zdolnązapewnićtrwałośćuprzedniemuprzymierzu,zawar-
temumiędzyludźmi28.Podporządkowaniewoliwszystkichwolijednego
jestczymświęcejniżzgodą,jesttorealnajednośćichwszystkich[ludzi
-L.Ch.]wjednejitejsamejosobie,uczynionapoprzezprzymierze(cove-
nant)każdegozkażdymwtakisposób,jakbykażdyczłowiekpowiedział
dodrugiegoczłowieka:dajęupoważnienieiprzekazujęmojąwładzęnad
sobątemuczłowiekowilubtemuzgromadzeniuludzi,podwarunkiem,że
typrzekażeszmuswojeprawoiuprawomocniszwszystkiejegodziałania
wpodobnysposób.Pouczynieniutego,wielośćzjednoczonawjednejoso-
biejestnazwanacommon-wealth,połaciniecivitas.Jesttotworzenietego
wielkiegoLewiatana,lubraczej(mówiącbardziejwzniośle)tegośmiertel-
negoboga,któremu,podpanowaniemBoganieśmiertelnego,zawdzięcza-
mynaszpokójiobronę29.
HobbespostawiłwmiejsceBogajakonajwyższegosuwerenaosobęwład-
cy,któryprzejąłmocwieluludziopierającsięnaprzymierzu,którecizawarli
międzysobą.Podczasgdyinniprzedstawicieleklasycznegokontraktualizmu
-JohnLockeiJeanJ.Rousseauposługiwalisiępojęciemumowy(contract),
26
T.Hobbes,Leviathan,Oxford1929(reprintwyd.z1651),II,17,s.128,www.
archive.org/stream/hobbesleviathan00hobbuof#page/n3/mode/2up[datado-
stępu:8.07.2016].
27
J.Calvin,InstitutesoftheChristian…,BookIV,Ch.20,s.3.
28
T.Hobbes,Leviathanł,II,17,s.131.
29
Ibidem,II,17,s.131-132.
25
