Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Pojęciekontraktualizmu
Choćistniejewyraźnyrozdziałpomiędzyprzednowoczesnościąinowo-
czesnością,tonieodnosisięondopojęciaprzymierza,któreprzetrwałood
czasówbiblijnychiwywarłowpływnanowożytnąmyślpolityczną.Stanowiło
pojęcieteologiczne,którewykorzystywanorównieżdlacelówpolitycznych.
Zanimumowaspołecznastałasięracjonalnymuzasadnieniemhistorycznego
przekonania,żewładzarządzącychwinnawywodzićsięzezgodyrządzonych,
rolętęodgrywałoprzymierzeiwzorowanenanimumowy.Stopniowasekula-
ryzacjakoncepcjiprzymierzadoprowadziładorozwojuteoriiumowy,służącej
wyłączniecelompolitycznym34.
Jednymzistotnychznaków,odróżniającychczasynowożytneodśrednio-
wiecza,byłazmianacharakterurelacjimiędzyludzkich.Wmiejscedotych-
czasowegosytemustanowego,zasadzającegosięnakryteriumurodzenia,
ichpodstawąstawałsięsystemprzypisującypriorytetoweznaczenieumowie
(compact,contract)35.Tafundamentalnazmianadokonałasięzapośredni-
ctwemprzymierza.WedługDanielaJ.Elazarapojęcietostanowiłopomost
pomiędzysystememstanowym,opartymnakryteriumurodzenia,arodzą-
cymsięsystememklasowym,wktórymznaczenianabierałaumowa(com-
pact,contract)jakopodstawarelacjimiędzyludzkich.Wtymokresieprzej-
ściowymprzymierzepełniłofunkcjęumowy,wktórejzobowiązania,wzoro-
wanenazobowiązaniachreligijnychpowiązanezostałyzosiąganiemcelów
ziemskich,zdoczesnymdążeniemdoszczęścia36.Wewczesnonowożytnym
cielepolitycznymorganicznąhierarchięzastąpiła,wynikającazprzymierza,
organicznawzajemność,poprzezrelacjęwzajemnościzaczętodefiniować
tożsamośćjednostki37.
Jakwiadomoteoriaumowyspołecznejstanowiracjonalneuzasadnienie
ważnegohistorycznegoprzekonania,żelegalnyrządmusiwywodzićsięze
34
A.Mittleman,ReligionandtheLegitimateState,nFirstTings.AMonthlyJour-
nalofReligionandPublicLife”,March2006,Is.161,s.48;zob.więcej:L.E.Lo-
masky,Contract,Covenant,Constitution,nSocialPhilosophyandPolicy”2011,
Vol.28,Is.1,s.50-71,DOI:10.1017/S0265052510000051.
35
E.S.Morgan,Introduction,[w:]PuritanPoliticalIdeas1558-1794,ed.byE.S.Mor-
gan,Bobbs-Merrill,1965,reprintbyHackettPublishingCompany,Indianapo-
lis2003,s.XX.
36
D.J.Elazar,CovenantandConstitutionalism:TeGreatFrontierandtheMatrix
ofFederalDemocracy,TransactionPublishers,NewBrunswick1998,s.24.
37
Ibidem,s.22.
27
