Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Wprowadzenie.Zemsta,AteńczycyiInni
wychnierazinterpretacjachponadczasowygeniuszSofoklesaspotykałsięzpo-
nadczasowymgeniuszemSzekspiraiwliterackiejformieswychdziełzawierał
ponadczasowetreścioczłowieczejkondycji,otym,ncowludzkiejnaturzenie-
przemijające”
.Drugastrona,którąreprezentowaliznajdującysiępodówczaswde-
fensywiezwolennicynhistorycznego”odczytywaniatragedii,przyjmowałajednak
teprawdyzezrozumiałymbrakiementuzjazmu:
Ktokolwiekczujesiępowołanyizdolnydowsłuchiwaniasięwowąodwieczną
dysputępomiędzywielkimimistrzamipoezjiisztuki,któramamiejscegdzieś
wysokoponadchmurami,niechsłucha.Musionjednakpamiętać,żewszyscy
ci,którzytwardostąpająpoziemi,nigdydokońcaniebędątymprzekonani,
awnajlepszymwypadkuniezawszebędątorozumieć.Byćmożeistotniepod-
słuchałoncośzowejnieśmiertelnejkonwersacji,byćmożejednaksłyszałtylko
brzęczeniewswoichuszach74.
Tozastrzeżeniajaknajbardziejuzasadnione,podobniezresztąjakuzasad-
nionyjestsampostulathistorycznegoodczytywaniadramatugreckiego.Ten
ostatnijednaksprowadzałsięzregułydoposzukiwaniamniejlubbardziej
jednoznacznychaluzjidobieżącychwydarzeńpolitycznych,praw,formkultu
iinnychkonkretnych,namacalnychaspektówżyciastarożytnychGreków,ści-
ślejzaśmówiąc:Ateńczyków75.Niejednokrotnietakawłaśnielekturaattyckich
dramatówzaowocowałaprawdziwieodkrywczymispostrzeżeniami76;równie
częstojednak,przyprawianaszczyptąbiograficznejkrytyki,dawałaefektywpo-
stacinaciąganychalegoriiczykategorycznychsądówwzakresiesprawkonse-
kwentniewymykającychsięjakiejkolwiekweryfikacji,czegobodajnajbardziej
wymownymprzykłademjestkwestianstanowiskaAjschylosa”wsprawierefor-
myAreopagu77.
74“Whoeverfeelsentitledandabletolistentothateternalconversationthatgoesonhighabo-
vethecloudsbetweenthegreatmastersofpoetryandartmaydoso;buthemustrealizethatthose
whodwellclosertothesolidgroundwillneverquitetrust,oratleastnotalwaysunderstand,him.
Hemayhaveheardsomethingofthatimmortalcolloquy,orhemayhaveonlylistenedtonoisesin
hisownears”(EhreNberg1954:10);zob.teżkrytykęNowejKrytykiwGolDhill1997b:329n.;
por.teżSegAl1986:46;GriffiN1999a:72n.
75Ichwyliczenie(sic!)przedstawiaWAlDoCk1951:3n.;GellriCh(1995:38n.,45)określatę
postawękrytycznąjako“narrowcontextual/historicaldeterminism”;złagodzonąwersjętegostano-
wiskahermeneutycznegoprzedstawiaMeier1990:87nn.
76WodniesieniudoOresteiwymienićnależałobytu:Dover1957;DoDDs1973:45—53
(=PCPS6(1960)19—25=LloyD2007:246—254)orazMACLeoD1982.
77Por.krytykęWAlDoCkA1951:1—10;por.BoeDeker—RAAflAub2005:123;nt.niejed-
noznacznościtekstuEumenidwzględemreformAreopaguzob.Cole1977:107n.;SoMMersteiN
1996:401n.;FölliNger2009:161;por.Leão2010:47n.(Ajschyloszareformą);zarysForschungsge-
schichte(dokońcalat80.)wtymzakresieprzedstawiaBrAuN1998:105—133;por.Goff1995a:22;
MitChell-BoyAsk2009:104n.;zob.teżDover1977:65n.
