Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Myśliróżneosposobiezakładaniaogrodów
–międzykompendiumwiedzy
ogrodniczejatraktatemestetycznym
Myśliróżneos
posobiezakładaniaogrodówtoniewielkichrozmiarówdzieło,
traktująceosposobachtworzeniaipielęgnowaniaogrodów.Zarazemzawieraono
szeregbardzoważnychpoglądówCzartoryskiejnatematsztukiinatury.
Przedstawicielepolskiegooświecenia,począwszyodlatosiemdziesiątych,za-
częliliczniejpodróżowaćpoAngliiioglądaćtamtejszeogrody.IzabelaCzartory-
skapoczątkowobezentuzjazmuprzyjęłaprojektwyjazdunaWyspyBrytyjskie.Nie
chciałastracićorientacjiwbieżącychwydarzeniachpolitycznychzwiązanychzob-
radamiSejmuCzteroletniego.PonadtoWielkaBrytania,zewzględunajejklimat
iodmiennośćmodeluobyczajowego,przedstawiałasięksiężnejjakokrajobcyimało
interesujący21.Mimoto,zgodniezzaleceniemAdamaKazimierza,Czartoryskawraz
zsynemrozpoczęłapodróż,podczasktórejzwiedziłahutyżelaza,instytutynauko-
we,więzienia,muzea,zamki,pałaceiogrodyorazpoznałanajwybitniejszychangiel-
skichmyślicieliiprzemysłowców.StądteżoczekiwaniaIzabeliwypowiadanewliście
doKonstancjiDembowskiej:nZatrzydnijadęzobaczyćkraj–czarująceokolice,
gdziedostatekjestowocemprzemysłu,przemysłjestowocemwolności,awolność
jestowocemrządu.[Zobaczę]urzekającekrajobrazy,gdzienaturarozpościerasię
wcałejswejurodzie”22.SzczególniedużywpływnaMyśliróżneosposobiezakłada-
niaogrodówmiałypoczynionewówczasprzezautorkęobserwacjeogrodówipar-
kówkrajobrazowych.PostawaCzartoryskiejwobecsztukiogrodowejniepolegałana
biernejasymilacjiokreślonegomodelu,alenajegotwórczejtransformacji.Księżna
poznałalicznestylezakładaniaogrodówirozmaiterozwiązaniakompozycyjne:od
klasycystycznych,przezrokokowe,ponmalownicze”
.Zdawałasobiesprawę,cojest
widocznewdzielewydanymw1805roku,żeswobodainterpretacjileżącaupodstaw
21A.Aleksandrowicz,Odkrycienowejnaturyiliteratury(NieznanapodróżIzabeliCzar-
toryskiejdoAngliiiSzkocji),[w:]Zproblemówpreromantyzmuiromantyzmu.Studiaiszkice,red.
A.Aleksandrowicz,Lublin1991,s.11.
22Tamże,s.36.
