Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
PiśmiennośćmieszczańskawpóźnośredniowiecznejPolsce
Prus,reprezentujących,podobniejakŚląsk,zupełnieinnypoziomzaawansowa-
niakulturypisma.WzakresiemoichrozważańznalazłosięnatomiastMazowsze,
któregomiastabyłypołączonelicznymiwięzamigospodarczymiikulturalnymi
zKrólestwem.Tematempracyjestprzedewszystkimpiśmiennośćmieszczańska-
urzędowaiprywatna-pozostającawkręguLatinitas,atakżetwórczośćpowstająca
wdwóchjęzykachwernakularnych:niemieckimipolskim.Pozaobszaremmoich
zainteresowańznalazłasięruskaurbanliteracyorazbogataproblematykazwiązana
zpiśmiennościążydowską5.BadaniaobjęłyokresodpoczątkuXIVw.,kiedyto
zaczęłysięformowaćpierwszezawiązkikancelariimiejskich,dolatdwudziestych
XVIw.,okresutradycyjnieuznawanegowpolskiejhistoriografiizakoniecepoki
średniowiecza.
Studianadpiśmiennościąmieszczańską,nadroląpismajakonarzędziapracy
ikomunikacji,stanowiąciąglestosunkowonowyobszarbadańpolskichmedie-
wistów,którzywłaściwiewciążjeszczeznajdująsięnaetapietworzeniakwestio-
nariuszaodpowiadającegozjednejstronypostulatomhistorykówzajmujących
sięzachodnioeuropejskąurbanliteracy6,azdrugiej-specyficenaszejrodzimej
bazyźródłowej7.
Prowadzoneobecniebadanianadśredniowiecznąpiśmiennościąmuszązatem
uwzględniaćnietylkozagadnieniawchodzącewzakresnaukpomocniczychhisto-
rii,dyplomatyki,kodykologiiipaleografii,aletakżepytaniao:
-wzrostrolipismaijegofunkcji,copowinnopozwolićnastworzenieswego
rodzajurejestrusposobówjegoużytkowania,
-zmianywkulturzeumysłowejspowodowaneprzezrozwójpiśmienności,
tworzeniesięnowegomodeluosobowościukształtowanejprzezkulturępisma,
-kwestięwzrostuzaufaniadosłowapisanego8,
-rozwójformszkolnegonauczaniaiichwpływnaalfabetyzacjęróżnychspo-
łeczności,
-bazęźródłową,
5Zob.H.Zaremska,ŻydziwśredniowiecznejPolsce.Gminakrakowska,Warszawa2011,s.22-40.
6A.Adamska,M.Mostert,LiterateMentalitiesinMedievalTowns.TeProblemofUrbanLite-
racyRevisited(wdruku);A.Adamska,Średniowieczenanowoodczytane.Obadaniachnadkulturą
pisma,RH,t.65,1999,s.129-154;eadem,HowtoStudyParticipationinMedievalLiteracy?,referat
wygłoszonynaMiędzynarodowymKongresieMediewistycznymwLeeds,12VII2010(wprzyg.do
druku).
7JaksłuszniezauważyłK.Skupieński:nwewspółczesnejmediewistyce,obokkontynuacjitradycyjnego
kanonustudiów,trwaprzewartościowywaniepriorytetówbadawczych.Rozwijająsięnoweobszarydocie-
kań”;idem,Naopieczętowanympergaminie,wpamięci,przezposłańca.Dokumentjakoformakomunikowa-
niawPolsceśredniowiecznej,w:Koloryistrukturyśredniowiecza,red.W
.Fałkowski,Warszawa2004,s.25.
8F.J.Arlinghaus,PointofReference.TrustandtheFunctionofWrittenAgreementsinLateMedi-
evalTown,w:StrategiesofWriting.StudiesontextandTrustintheMiddleAges.Papersfrom„Trust
inWritingintheMiddleAges”(Utrecht28-29November2002),red.P
.Schulte,M.Mostert,I.van
Renswoude,Turnhout2008(UtrechtStudiesinMedievalLiteracy,t.13),s.277-299;D.Welltecke,
Trust:SomeMethodologicalReflections,w:ibidem,s.379-392.
