Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
21
rezultatytejdziałalności,takżewśródwytworówmiejskiejkancelarii,należądo
nichm.in.zbioryortyliwpisanedoksiągmiejskichBorka,KrzywinaiChodzieży99
orazartykułyipouczeniaprawnewaktachRadziejowaiPleszewa100.
Cennymźródłem,pozwalającymbadaćwykształcenieikulturęumysłową
poszczególnychmieszczan,sątestamenty,wwiększościprzypadkówzacho-
wanewformiekopiiwpisanychdoksiągmiejskich,przedewszystkimławni-
czych.Nauwagęzasługujątakżeosobnekolekcjetestamentówmieszczań-
skich,zachowanewarchiwachmiejskichm.in.Krakowa101,StarejWarszawy102
iPrzemyśla103,szczególnieinteresującebyłyoczywiścieteaktyostatniejwoli,októrych
wiemy,żezostałyspisanerękątestatorów.Tosamodotyczyróżnegorodzajuprywatnych
zapisek104,rejestrówhandlowych105,atakżekorespondencjiurzędowejiprywatnej106.
Pozaksięgamiidokumentamiurzędówprawaniemieckiegowpracyzostały
wykorzystane-selektywnie,przedewszystkimjakomateriałporównawczy-wpisy
sporządzoneprzezsądywiejskie,atakżekościelne,ziemskieigrodzkie.Wybrane
księgiziemskiekrakowskie107,lubelskie108,sieradzkie109,szadkowskie110orazgrodz-
kielubelskie111izkilkuośrodkówwielkopolskich112iruskich113pozwoliłyzbadać
podobieństwawdziałalnościinstytucjiopartychnadwóchróżnychsystemach
prawnych.Wykorzystanezostałytakżedwiezkilkunastuzachowanychpiętnasto-
wiecznychksiągsądowychwiejskich:wsiTrześniowa114ipodkrakowskiejNowej
Wsi(Łobzowskiej)zlat1439-1500115,którawzasadziepełniłafunkcjęprzed-
mieściaośrodkówwchodzącychwskładaglomeracjikrakowskiej,amieszczanie
zKrakowa,KazimierzaiKleparzazarównozasiadaliwnowowiejskiejławie,jak
ibardzoczęstowystępowalijakostronywróżnegorodzajusprawach116.Ciekawym
99OrtylesądówwyższychmiastwielkopolskichzXViXVIwieku,oprac.W
.Maisel,Wrocław1959.
100AGAD,KsięgimiejskieRadziejów,sygn.Radziejówradz.1,k.1-3v.;W
.Maisel,Prawomag-
deburskiemiastaPleszewa,nStudiaiMateriałydoDziejówWielkopolskiiPomorza”8(15),1963,
z.1,s.67-82.
101AMK,sygn.772,773.
102AGAD,KsięgimiejskieWarszawa-Ekonomiczne,sygn.1223.Zob.Testamentymieszczanwarszaw-
skichodXVdokońcaXVIIwieku.Katalog,oprac.A.Bartoszewicz,A.Karpiński,K.Warda,Warszawa2010.
103AMPrz,sygn.86.
104M.in.znajdującychsięnaluźnychkartkachwklejonychdoksiągmiejskich,np.AMK,sygn.1-6,427.
105AGAD,KsięgimiejskieOlkusz,sygn.Olkusz1,k.66-66v.,123-130.
106Zob.wyżej,przyp.39,84-88.
107APKraków,TerrestriaCracoviensia,sygn.200(1459-1470),202(1484-1493).
108APLublin,Księgiziemskielubelskie,sygn.4(1442-1451),5(1414-1513).
109AGAD,Księgiziemskiesieradzkie,sygn.11(1440-1454),12(1461-1475),13(1476-1502).
110AGAD,Księgiziemskieszadkowskie,sygn.5(1463-1473),6(1476-1495),7(1495-1507).
111APLublin,Księgigrodzkielubelskie,sygn.1(1517-1527).
112DieältestengrosspolnischenGrodbücher,wyd.J.Lekszycki,t.1-2,Leipzig1887-1889.
113AGZ,t.17.
114NajstarszaksięgasądowawsiTrześniowa1419-1609,wyd.H.Polaczkówna,Lwów1923.
115AGAD,ZbiórBranickichzSuchej,DepozytzWohynia,sygn.62.
116Zob.A.Bartoszewicz,KsięgisądoweNowejWsi(Łobzowskiej)zdrugiejpołowyXVwieku,
St.Źr.,t.39,2001,s.115-131.
