Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Sztuka,todziedzinaartystycznejdziałalnościczłowieka,doktórejzali-
czamyfilm,fotografię,literaturę,muzykę,plastykę,taniecorazteatr.
DopołowyXVIIIwiekuobowiązywał,wywodzącysięześredniowie-
cza,zwyczajklasyfikowaniasztuknaartesliberalesiartesvulgares(sztuki
wyzwoloneipospolite),przyczymzniewiadomegopowodudosztukwy-
zwolonychniezaliczanom.in.malarstwairzeźby1.Byłotonajprawdopo-
dobniejnieporozumieniewynikającezpomyłkiprzyprzepisywaniuprzez
średniowiecznychkopistówłacińskichsłów:liber-książkailiberum-
wolność.WedługKarolaEstreicheraniechodziłotuonsztukiwyzwolo-
ne”,alenksiążkowe”,ndoktórychwykonaniapotrzebaumiejętnościczer-
panychzksiążek(np.muzyka,poezja,architektura)”(Estreicher,1977,
s.20);malarstwairzeźbymożnasięuczyćjedyniewpracownimistrza.
W1746rokuCharlesBatteuxopublikowałtraktatLesBeaux-Artsréduits
aunmemeprincipe,wktórymwprowadziłpojęciensztukipiękne”(beaux-
-arts),zaliczającdonichmalarstwo,rzeźbę,architekturę,muzykę,wy-
mowę,poezję,tanieciteatr.Obecnieterminnsztuka”odnoszonyjestzarówno
przezhistoryków,krytykówiteoretyków,jakteżprzezsamychartystów
niemalwyłączniedoplastyki(anawettylkodomalarstwa),stądmamy
np.akademiesztukpięknychczygaleriesztukiwspółczesnej.Wieleuczelni
(nietylkoartystycznych)prowadzistudiaznhistoriisztuki”,cooznacza,
żewykładasiętamwyłączniehistorięsztukplastycznych.Takżedlaprze-
ciętnegoodbiorcysztukajestsynonimemmalarstwa,malarstwozaśsyno-
nimemsztuki,anartysta”wpowszechnymrozumieniutowłaśniemalarz,
jakkolwiekartystąnsiębywa”uprawiająckażdądziedzinęsztuki.
IchoćErnstH.Gombrich,uzasadniającgruntownieswojątezę,twier-
dzi,żensztukaprzezdużeSnieistnieje”(Gombrich,2009,s.15),toitaknie
mamyinigdyniebędziemymieliniczego,colepiejstanowiłobyonaszym
1nPrzeciwstawienie»artesliberales«i»artesserviles«lub»vulgares«(sztukipospolite)wywodzisię
zkulturygr.,gdziepodstawąpodziałustałsięfakt,iższtukiwyzwolonesąsztukamiumysłowymi,nie
wymagającymiwysiłkufizycznego,astądwolnymi(wprzeciwieństwiedosztukpospolitych)od
pracymięśnirąk”(http://www.ptta.pl/pef/pdf/a/artesliberales.pdf).
Tomala_PLASTYKA.indb15
15.06.202310:45:27
