Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SEN,COKUSI...
któraujawni,żeopcjabinarnajestkonstrukcjąarbitralną?”(Butler
1994/5,62).Wedługniejpłećjesttakimsamymkonstruktemjakro-
dzaj/płećkulturowa(gender).Tymsamymkwestionujeonakluczowe
dlafeminizmudrugiejfalirozróżnienienapłećbiologicznąikulturową
(sex/gender),wskazując,żenieuwzględniaonofaktu,iżnaturaposiada
historię.Zatem,zdaniemButler,płećbiologicznajestkonstruowana
społecznie.Niejestczymśpierwotnymwobecpłcikulturowej,czymśją
poprzedzającym,jakąśnaturalnąpowierzchnią,leczraczejczymśwtór-
nieumieszczonymwprzeddyskursywnejdomenienatury,byuzasadnić
niepodważalnośćpewnegoporządku.Samzaśfaktwyodrębnieniapłci
jakoczynnikaznaczącegodlaprzypisywanialudziomokreślonychatry-
butów,cowięcej–jakoczegośnaturalnego,anatomicznego,niezmien-
nego,należyuznaćzaelementfunkcjonowaniasystemurelacjiwiedzy/
władzy.Płećjakteżopisanepoprzezniąciałosąnośnikamiznaczeńkul-
tury,konstrukcjąistniejącądziękispołecznemuoznakowaniu,askoro
tak,tomogąbyćibyłykonstruowaneinaczej.
Szukanieźródłaodmiennościpomiędzypłciamiwanatomicznej
różnicypłci,samfaktjejbinarnościjestzjawiskiemstosunkowonowym
(Lacquer1990,Scheibinger1989,Frevert1997).Pojawieniesięciała
dwupłciowego(polaryzacjipłci)toefektzastąpieniaistniejącegoko-
smologiczno-boskiegosystemuinterpretacyjnegonowąideologiąwy-
jaśniającąnierównościwnaukowysposóborazwynikstopniowejme-
dykalizacjiróżnicy.WłaściwiedoXVIIIwiekubiologicznaróżnicapłci
byłanieznacząca,jeślichodzioopisywaniecielesnościludzkiej.Zgod-
niezobowiązującymparadygmatemautorstwaArystotelesaczyGalena
ciałobyłojednopłciowe,różnicazaśpomiędzyciałamibyłaraczejkwe-
stiąstopniaichdoskonałościniżzupełnejodmienności.Uosobieniem
ideałubyłmężczyzna,zaśkobietabyłajegomniejdoskonałąkopią.Ko-
biececiałobyłojakbyodwróconym,mniejdoskonałymciałemmęskim;
kobiecenarządyrodne,którenieposiadałyodmiennychnazw,były
opisywanejakoodwróconedowewnątrzgenitaliamęskie.Niebiologia
byłazatemźródłemodmienności,leczpodejmowanewżyciurole,sta-
tusspołeczny.Dobrzepokazujetoprzykładosób,którychpłećbiolo-
gicznaniebyłajasnookreślona.WwypadkuhermafrodytyażdoXVIII
wiekuproblemuniestanowiłoodszukanieDprawdziwejpłci”,jądra
esencjitożsamościjednostki,leczfunkcje,jakiewżyciuspołecznym
zdecydujesięonawypełniać(Foucault1999).
RównieżprześledzeniehistoriitakichpojęćjakDpłeć”pokazujenam,
żeróżnicabiologicznajestosadzonawdużowiększymstopniuwsferze
społecznejniżnaturalno-ontologicznej,jestwięckonstrukcją,niezaś
24
