Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
BeniaminR.(BeniaminBoszkeBrawerman),dokumenty
osobisteapamięćoświeciepolskichŻydówprzedZagładą
DorastającywlatachtrzydziestychwBielskuPodlaskimnastolatek,kryją-
cysiępodpseudonimemBeniaminR.,wewstępiedoswojejautobiogra-
fii,wysłanejw1934rokunakonkursŻydowskiegoInstytutuNaukowego
(JidiszerWisnszaftlecherInstitut,JIWO1)wWilnie,napisał:fl[...]niewiele
mamdoopowiedzenia,boniemiałemwielkichprzeżyć[...].Przeciętnych
ludzimożetowcaleniezainteresować”(autobiografia,s.3).Miejscami
infantylnytekstautobiografii(izarazemdziennika)bielskiegonastolatka,
zmagającegosięzwłasnymiemocjamiiambicjamiliterackimi,niezawsze
jestłatwywlekturze.Jesttojednakteksthistorycznieważny,gdyżdaje
wglądwżydowskiświatPolskilattrzydziestychtużprzedjegozagładą.
MówiwielenietylkoomłodzieżyinietylkooBielsku,lecztakżesku-
piajakwsoczewcenajważniejszeproblemyżyciaspołecznościżydowskiej
wdwudziestoleciumiędzywojennym.Możewięczainteresowaćzarówno
zwykłychczytelników,jakiwyspecjalizowanychbadaczy.
Infantylizmjestczęstącechąwieludokumentówosobistychibynaj-
mniejniedyskwalifikujeichhistorycznej,literaturoznawczejbądźantro-
pologicznejwartości.Wręczprzeciwnie,częstojestbowiemwyrazem
zaangażowanej,osobistejperspektywypiszącego,zapisemjegoemocji,
osobowości,mentalnościigłębiprzeżywanegoprzezeńświata2.Jeślicho-
dzioświatżydowskiwEuropieŚrodkowo-WschodniejtużprzedZagładą,
tegorodzajubezcennymi,częstowłaśnieinfantylnymiźródłamisątysiące
osobistychwspomnieńzawartychwtzw.księgachpamięci,wydawanych
przezstowarzyszeniażydowskichwychodźcówzEuropymieszkających
1
GdyodnosimysiędomiędzywojennegookresudziałaniaInstytutu,używamyskrótuJIWO,gdynato-
miastpiszemyoobecnejinstytucji,działającejwNowymJorku,posługujemysięnazwąwspółczesną
-YIVO.
2
Natematdokumentówosobistych(egodokumentów)idyskusjinadsposobamiichwykorzystania
wbadaniachhistorycznychzob.np.W.Chorążyczewski,A.Rosa,Egodokumenty-egodokumentalność-
analizaegodokumentalna-spuściznaegodokumentalna,[w:]Egodokumenty.Tradycjehistoriograficzneiperspek-
tywybadawcze,red.W.Chorążyczewski,A.Pacevičius,S.Roszak,Toruń2015,s.11-22;P.Bewicz,Historyk
wobecegodokumentu-intymnośćigranica,[w:]tamże,s.23-32.Natematżydowskiegoautobiografizmu
zob.M.Stanislawski,AutobiographicalJews.EssaysinJewishSelf-Fashioning,Seattle,Wash.,2004;M.Mose-
ley,BeingforMyselfAlone.OriginsofJewishAutobiography,Calif.,2006.
VII
BeniaminR.(BeniaminBoszkeBrawerman),dokumentyosobiste…
