Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18|wstęp
narracji–nacozwracauwagęAnnaSobolewska–określacałą
poetykępowieści”
79
,awięcrównieżikategorięprzestrzeni.Wutwo-
rachprozatorskichOdojewskiegotozawszetrzecioosobowynar-
ratorrelacjonujeprocespercepcjiprzestrzeniprzezgłównychbo-
haterów(mediównarracyjnych),przyjmujeichprzestrzenny(choć
niekonieczniepsychologiczny)Wpunktwidzenia”iskupiasięna
analiziepsychologicznejbohatera-obserwatora80.Odojewskinale-
żydogronatychpisarzy,którychinteresujebardziejwrażenie,ja-
kieprzestrzeńwywieranapatrzącymniżprzestrzeńsamawsobie.
Czasemjednakmamydoczynieniazsytuacją,wktórejnarratortyl-
kotowarzyszybohaterowistanowiącemuwdanymmomencieme-
diumnarracyjne,alesięwniegonieprzeistacza;zdajesięgoin-
teresowaćjakgdybysamaobserwowanaprzezbohateraprzestrzeń
orazreakcje,jakiewywołujewbohaterzetaobserwacja.Brakjest
wtakichwypadkachtożsamościmiędzyWpunktamiwidzenia”nar-
ratoraibohaterawplaniepsychologii.ZaBorisemUspienskim,
należałobywięcmówićwtakichwypadkachnieoWpunkciewidze-
nia”,leczoWpoluwidzenia”,gdyżbohaterpełnitutajraczejfunk-
cjęobiektuanalizyniżrolęaparatuoglądu81.Opisprzestrzenijest
bardzoczęstoobrazempercepcjibohatera,którystanowiwdanym
momenciemediumnarracyjne;charakteryzujezarównopodmiotopi-
su,awięcpostrzegającegobohatera,jakiprzedmiotopisywany82.
Najczęściejprzytymniesposóbjednoznacznieokreślić,zczyim
Wpunktemwidzenia”(bohateraczynarratora)mamydoczynienia
wdanejchwili;bardzoczęstowspółistniejąonenapoziomiejedne-
gozdaniazłożonego.
Stądteżnaprzykładtrudnojestwykorzystaćwbadaniachnadprze-
strzeniąartystycznąwprozieOdojewskiegoważneskądinądroz-
strzygnięciaTomaszaWójcikasformułowanewstosunkudopoezji
Iwaszkiewicza,dotycząceWpejzażuwewnętrznego”iWzasadykores-
pondencji”.Różnicamiędzytymidwomatypamirelacjibohatera
ipejzażu–jakzauważabadacztwórczościautoraBrzeziny–zawie-
rasięwtym,iżWinnejestusytuowaniepodmiotuwobeckrajobrazu:
nietyleświatwewnętrznyjestopisywanywkategoriachobrazowych,
ilepodmiotposzukujewpejzażuodpowiedniościzwłasnąsytuacją
duchową(zwyklezabarwionymświatopoglądowostanememocjo-
nalnym)”
83
.WprozieOdojewskiegoobietetendencjebardzoczęsto
