Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
formy,jakgatunekHomosapiens-zdolnydomyśleniaabstrakcyjnego,awięc
doklasyfikacjiotaczającychgozjawisk,ichopisuirefleksji,zwykleskutku-
jącejpytaniamiwstylu:Acobyłonapoczątku?
Jeślibyło„coś”,towpostaci,októrejmożnamówićjedyniewkategorii
mniejlubbardziejsugestywnejmetafory,przynajmniejażdomomentu
zwanegoWielkimWybuchem(zang.Big-Bang),poktórymłatwiejjużopi-
saćsekwencjęwydarzeńprowadzącychdopowstaniażycia.
Zgodniezuznanymobecniemodelemkosmologicznym,któregopod-
stawęstanowiogólnateoriawzględności,rozmiaryczasoprzestrzeniprzed
wybuchemuznajesięzanieskończeniemałe,jejgęstośćzaśzanieskończenie
wielką.Wtakichwarunkachwszystkieprawanaukitracąważność.Historia,
którąmożemypoznać,rozpoczęłasiępoupływie10-43sek.7odWielkiego
Wybuchu.Potymczasiewszechświatpozwalasięjużopisaćzapomocą
znanychnamprawfizyki.ZnajnowszychpomiarówstałejHubbleIawyni-
ka,żejegoekspansja,którejobserwowanymiśladamijestprzesunięciewid-
magwiazdkuczerwieni,rozpoczęłasięokoło14mldlattemu8.Wmiarę
rozszerzaniasiękosmosu,jegotemperaturamalałaopołowęnakażdy
dwukrotnywzrostjegopromienia.Ponieważjestonamiarąśredniejenergii
lubprędkościcząstek,możemystwierdzić,żepostępująceochłodzeniewy-
wierałopoważnywpływnamaterię.Stygnącywszechświatzacząłwięcpo-
wolikondensowaćsię.Dlategodobrzeudokumentowanajegohistoriaroz-
poczynasiędopierowkilkaminutpoBig-Bangu9.
Gdytemperaturaspadładookoło1000°C,powstałyminerałyzawierają-
ce:krzem,tlen,glin,wapń,żelazo,magnez,tytan.Dalszeochłodzeniestwo-
rzyłowarunkidozaistnieniaminerałówzawierającychzwiązkiwęgla.Tak
zawiązującasięmateriapodzieliłasięnaczęści,zktórychpóźniejpowstały
galaktyki.Dziśjużwiemy,żerozmiarytychwydarzeńzmieniająnietylko
naszepojmowanieczasu,aletakżewielkościkosmosu.Galaktyka,wktórej
miałsięrozwinąćbłękitnyglob,jesttylkojednązsetekmiliardówinnych,
każdaznichzaśzawierasetkimiliardówgwiazd,którestanowiąefektdal-
szegopodziałukosmicznegosurowca.Wtymprzytłaczającymswymiroz-
miaramisąsiedztwienaszagalaktykaprzybrałaformęspiralnegodysku
ośrednicy100tys.igrubości2tys.latświetlnych(1rokświetlnyto
ok.9,5×1012km).Najednymzramiontejspirali,wpobliżujejwewnętrzne-
gobrzegu,widniejeSłońce,któregorozmiarysąprzeciętnewporównaniu
zinnymi,owielewiększymigwiazdami.
---
----
---
---
---
7Okresod10-43do10-36wedługkosmologówzwanyjestepokąkwantowejgrawitacji;
M.Rees,Badaj!cnasziinnewszechświaty,„ŚwiatNauki”2003,nr2.
8Mrokienergia,tygodnikFORUM,<www.tygodnikforum.pl>[dostęp:29.07.2008].
9TrzyminutypoWielkimWybuchurozpoczęłasięsyntezająderatomowych;M.Rees,
Badaj!cnasziinnewszechświaty,„ŚwiatNauki”2003,nr2.
15
