Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
ufaniunowegowydawcydojejtrwałejwartościnaukowej.Napotrzebytego
nowegowydaniatekstzostałpoddanygruntownemuprzeredagowaniusty-
listycznemu,mającemuwygładzićgoiuczynićwykładczytelniejszym.Codo
treścijednak,książkapozostałabezzmian,nawettam,gdziesądyautora–wraz
zpostępemperspektywbadawczychwefekciedalszychbadańwsferzemitówi
strukturyfaszyzmu–wodniesieniudopewnychkwestiiuległyzmianie.Przez
zachowanieniezmienionejwzasadzieformyrekonstrukcji,argumentówiocen
pierwotniesformułowanych–nawettam,gdziepóźniejszerefleksjeibadania
doprowadziłyautoradozmianyzdania–chcianowobecnymwydaniu
zachowaćtakżecharakterksiążkijakodokumentu(mamynadzieję,żenie
całkiemmarginalnego)pewnejepokiwhistoriografiiwłoskiej,poświęconej
faszyzmowi;dokumentu,wktórym–jaktoczytelnikbędziemógłsięprzekonać
–zmierzonosię(wpewnychprzypadkachporazpierwszy)zwątkamiipro-
blemami,zajmującymidziśmiejscecentralnewdebacienatematfaszyzmu
ijegoideologii,zarównowhistoriografiiwłoskiej,jakimiędzynarodowej.
Wodniesieniudoniektórychwątków,omawianychwniniejszejksiążce,wmi-
nionymdwudziestoleciudokonanonowychstudiówiudostępniononowedo-
kumenty,alenieuważamy,żebydałotoefektynatylepoważne,bywymagana
byłazasadniczarewizjanaszejrekonstrukcjiiinterpretacji,bote–jaktozo-
baczymy–zostałypotwierdzonewznacznymzakresieprzezstudianadideo-
logiąfaszystowską,opublikowaneporoku1975.
Wniniejszymwprowadzeniuniezamierzamydokonywaćprzegląduko-
mentarzy,będącychreakcjąnatęksiążkę,aniteżprzedstawiaćkrytycznej
bibliografiistudiówpoświęconychideologiifaszystowskiejwminionymdwu-
dziestoleciu.Naużytekczytelnikapragniemyjedyniezilustrowaćkryteria,
wedlektórychprowadziliśmynaszebadania,orazzaprezentowaćichrezultaty.
Pragniemyteżprzekazaćpewneuwagiiuściśleniadotyczącezagadnienia
ideologiifaszystowskiej,wynikająceznowegodorobkuhistoriografii,zeszcze-
gólnymuwzględnieniemtychkwestiiiwątków,któremająszczególnieaktualny
charakterdladyskusjinaukowej.
GdywlatachsześćdziesiątychzostałweWłoszechzainicjowanynowy
rodzajhistoriografiidotyczącejfaszyzmu–przedewszystkimdziękibadaniom
prowadzonymzintelektualnąniezależnościąiprawdziwąciekawościąbadaw-
cząprzezRenzaDeFelicego–wśródbadaczypanowałoniemalniekwes-
tionowaneprzekonanie,żefaszyzmniemiałwłasnejideologii.Inaczejmówiąc:
byłruchempozbawionymwłasnejwizjiżyciaipolityki,bezwłasnegoprojektu
organizacjispołeczeństwaipaństwa.Nawet,jeśliprzyznawałosię,żefaszyzm
miałjakąśideologię,totwierdzono,żebyłatoideologianicniewarta,zdrugiej
ręki,przejętaodruchunacjonalistycznego,alboteżuważanojązaideologię
wyłącznie„negatywną”(antydemokratyzm,antyliberalizm,antymarksizm,
antyparlamentaryzmitd.),pozbawionąjakichkolwieksformułowań„pozytyw-
nych”.Ideologiafaszystowskabyłazatemmieszaninądemagogicznychimpro-
