Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Jednymzkluczowychzagadnieńdotyczącychśrednio-
wieczanaziemiachpolskichsąpoczątkiinhumacji,
czylitzw.szkieletowegoobrządkupogrzebowego.Sło-
wianieodzaraniaswojejobecnościnatymobszarze,
czyliconajmniejodVIw.,praktykowaliobyczajpalenia
zmarłychnastosie,anastępnieskładaniaichszczątków
wurnachlubjamachwziemi.Pojawieniesięwśródtego
ludunaróżnychterenachwróżnymczasieobrządku
szkieletowegojestnajczęściejwiązanezprzyjęciem
chrześcijaństwa.WprzypadkuPolskimiałotomiejsce,
jakpoświadczająźródłapisane,w2.poł.Xw.Zatem
wtymwłaśnieokresienależałobysięspodziewaćna
ziemiachpolskichpierwszychgrobówszkieletowych.
Napoczątkuobyczajtenpojawiłsięzapewnewśród
elitypaństwowej,czyliwładcyigrupymożnychzjego
otoczenia.Zczasemiwrazzpostępamichrystianizacji
nowyobrządekupowszechniłsięwśródresztyspołe-
czeństwa.Badaniaarcheologicznewykazują,żeproces
przyjmowaniachrześcijaństwaizwiązanychznimoby-
czajówbyłrozciągniętywczasieitrwałprzynajmniej
200-300lat,czyliconajmniejdoXII-XIIIw.
Warcheologiipolskiejwidocznajestostrożnośćba-
daczywdatowaniupierwszychcmentarzyskszkieleto-
wych.Popularnajestzwłaszczateza,żeostosowaniu
obrządkuszkieletowegomożnamówićdopieroodcza-
sówpanowaniaBolesławaChrobrego(967-1025,pa-
nowanie992-1025).Stądtendencjadodatowanianaj-
starszychcmentarzyskszkieletowychna1.,anawet
2.poł.XIw.Wydajesię,żetaostrożnośćniezawszejest
uzasadnionaiżeistniejącmentarzyska,którychpo-
czątekużytkowaniamożnadatowaćnaczasyMieszkaI
(?-992,panowanieodok.960).Chodzizwłaszczaogro-
byprzedstawicieliówczesnychelitspołecznych,wtym
pochówkiwtzw.grobachkomorowych.Najstarszecmen-
tarzyska,naktórychstosowanoinhumacjęinaktórych
obserwujemyobecnośćtegotypugrobów,występują
przedewszystkimwcentrumpaństwapiastowskiego,
czyliwWielkopolsceinaKujawach.
Doustaleniachronologiigrobulubcałegocmen-
tarzyskaarcheolodzywykorzystująnajczęściejanalizę
typologicznąprzedmiotówznajdowanychprzyzmar-
łych,występującewgrobachmonetyorazwynikidato-
waniaradiowęglowego.Wszystkietemetodymająza-
równomocne,jakisłabestrony.
Metodatypologiczna,stosowananiemalodpocząt-
kówarcheologii,poleganawyodrębnianiutzw.typów
znaleziskiukładaniuichwokreśloneciągichronolo-
giczne.Ograniczeniemwtymprzypadkujestmałapre-
cyzjadatowania,gdyżprzedmiotydanegotypubyłynaj-
częściejużytkowaneprzezdłuższyczas,np.100-150
iwięcejlat.Metodataumożliwiazatemtzw.datowanie
ramowe.
Zdecydowanielepszymidatownikamisąmonety.
Znającprzybliżonądatęichwybiciaiokresużytkowa-
nia,możnastosunkowoprecyzyjniedatowaćobiekty
archeologiczne.Stosująctęmetodę,trzebajednakwziąć
poduwagęczasobiegumonetyprzedjejzdeponowa-
niemwgrobie.Niektóre,jaknp.arabskiedirhemy,mo-
głybyćbowiemzdeponowanedługopowybiciu.Ponad-
towprzypadkucmentarzyskmonetywystępujątylko
wczęścigrobów-jesttozwyklekilka,rzadziejkilka-
naście,asporadyczniekilkadziesiątprocentwszystkich
grobów.
Zkoleimetodaradiowęglowapoleganamierzeniu
okresurozpaduwęglaradioaktywnego
14
Cwpróbkach
pobranychzmateriałóworganicznych,takichjakkości,
ziarna,drewnoiinne.Jejwprowadzeniedoarcheologii
stanowiłoprzełomijestonaobecniejednązpodstawo-
wychtechnikdatowaniastosowanychprzezarcheo-
logów.Aleionamaograniczenia.Przedewszystkim
należypamiętać,żedatyradiowęglowemającharak-
terprobabilistycznyiwskazująokreślonyprzedział
