Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
chronologicznyoróżnychzakresachprawdopodobień-
stwa.Ponadtonadokładnośćiwiarygodnośćdatywpły-
wajątakżeinneczynniki,m.in.efektrezerwuarowyoraz
efektystaregodrewnaidługotrwałejakumulacjiwęgla
worganizmie.Efektrezerwuarowywiążesięztym,że
wprzypadkuorganizmówczerpiącychwęgielniezatmo-
sfery,alezwodystosunek
14
Cdo
12
Cjestmniejszy,przez
codatyradiowęglowemogąbyćnpostarzone”wstosun-
kudorzeczywistegowiekupróbek.Zkoleiefektstarego
drewnazwiązanyjestzprzyrostemsłojówdrzewiwydat-
kowaniemichstarszejczęścilubzwtórnymwykorzysta-
niemdrewnadowzniesienianowychkonstrukcji.Nato-
miastefektdługotrwałejakumulacjiwynikazkumulacji
węglaradioaktywnego
14
Cwkościachosóbpowyżej
30.rokużycia.Powodujeto,żeobserwowanewnich
stężeniewęglaniejestrównejegostężeniuwatmosferze
wchwiliśmierci,leczodpowiadaśredniejwartościzokre-
supoprzedzającegomomentśmierci.Niebezznaczenia
jestteżrodzajpróbki(materiał,zktóregozostałapobra-
na),jejjakość(np.brakzanieczyszczeń)czyteżranga
laboratorium,wktórymzostaływykonaneanalizy.Waż-
nejestrównież,abypobieraćpróbkęzobiektu,którego
wiekchcesięustalić,aniezinnegoznajdującegosię
wjegopobliżu,gdyżichrelacjaniemusibyćrównocza-
sowa.Dlategowprzypadkuustalaniachronologiicmen-
tarzysknajlepiejjestpobieraćmateriałbadawczyzkości
ludzkichszkieletów.
Wyznaczającramychronologiczne,powinnosięwy-
odrębnićpoczątekikoniecfunkcjonowaniacmentarza
orazfazypośredniejegoużytkowania,coniestetyniejest
powszechnąpraktyką.Szczególnieważnejestzidentyfiko-
waniestrefyinicjalnej,czylinajstarszej,odktórejcmen-
tarzrozpocząłswojefunkcjonowanieiodktórejnastę-
powałjegowielokierunkowyrozwójwczasie.
Jestrzecząinteresującą,żewielecmentarzysk,które
datowanodotychczasnaokresypóźniejsze,okazałosię
poreinterpretacjistarszymi(odpowiednieprzykłady
prezentujemywniniejszymtomie).Możnazatempo-
wiedzieć,żeniemawśródnichcoprawdacmentarzy
zXw.,aleniejednokrotniewichobrębiewystępują
grobyztegostulecia.Jakczęstesątozjawiska-tojedno
zpytań,naktórepróbujemyodpowiedziećwtejksiążce.
Prezentowanedalejtekstysąpokłosiemkonferencji
zatytułowanejnPoczątkiobrządkuszkieletowegonazie-
miachpolskichwokresiewczesnegośredniowiecza.Jak
dawne?”
,któraodbyłasięwInstytucieArcheologii(obec-
nieWydziałArcheologii)UniwersytetuWarszawskiego
25maja2018r.OpróczAutorówpraczamieszczonych
wniniejszejpublikacji,wystąpieniazaprezentowaliwów-
czasrównieżMichałParczewski:nUwagiodatowaniu
najstarszychwczesnośredniowiecznychcmentarzyskszkie-
letowychwPolscepołudniowej”iMichałKara:nNaj-
starszewczesnośredniowiecznecmentarzeszkieletowe
naobszarzecentralnejWielkopolskiwświetlenowszych
ustaleńarcheologicznychidatowańradiowęglowych-
wybraneprzykłady”
.
TomotwieraartykułAndrzejaBukozatytułowany
nDatowaniacmentarzywczesnośredniowiecznychna
ziemiachpolskich:problemywnioskowania”
.Przedsta-
wionownimwybranekwestiezwiązanezokreślaniem
początków(wszczególnościfazyinicjalnej)idługości
użytkowaniacmentarzyśredniowiecznych.Autorzauwa-
ża,żecmentarzyskazbytczęstotraktowanesąjako
strukturydającesiędatowaćconajwyżejramowo.Brak
wpublikacjachszerszejrefleksjinatematczasupojawie-
niasięfazinicjalnejikońcowejcmentarzyśrednio-
wiecznychprowadzidouśrednianiawynikówanaliz.
DlazilustrowaniastopniazłożonościproblemuAutor
odwołujesiędoprzykładówzaczerpniętychzarcheo-
logiiorazobserwacjiprzeprowadzonychwobrębiewspół-
czesnychcmentarzy.
Wkolejnymartykule,zatytułowanymnPodstawy
datowaniaipoczątkinajstarszejfazycmentarzyska
wLubieniu”
,TomaszKurasińskiiKalinaSkóraomawia-
jąjednąznajstarszychnekropoliiwPolsceŚrodkowej.
Tradycyjniebyłaonadatowananaokresodpoł.XIdo
3.ćw.XIIIw.Autorzynapodstawieponownejanalizymate-
riałówarcheologicznych,wtymprzedewszystkimmonet,
proponująprzesunięciedatowaniapoczątkówużytko-
waniacmentarzanapoczątekXIw.Niewykluczająprzy
tym,żemógłonzacząćfunkcjonowaćjużwcześniej,tj.
w2.poł.Xw.Trudnościwustaleniudokładnejchrono-
logiicmentarzyskawynikajązezniszczeniaśrodkowej
partii,którastanowiłajegonajstarszą,inicjalnączęść.
NastępnieMarekFlorekwartykulenFazainicjalna
najstarszegocmentarzawczesnośredniowiecznegoSando-
mierza”omawiakwestiędatowanianajstarszegośrednio-
wiecznegocmentarzyskaszkieletowegowSandomierzu.
Dotądnaobszarzemiastaodkrytoczterycmentarzyska
zokresuśredniowiecza.Badaniawykazały,żenajstar-
szymznichbyłcmentarzzlokalizowanynaWzgórzu
Miejskim.Wwynikuprowadzonychwlatach2013-2015
ratowniczychbadańwykopaliskowychprzyul.Opatow-
skiej9odkrytokilkagrobówszkieletowych,którecha-
rakteryzowałysiębogatymwyposażeniem.Analizain-
wentarzygrobowychorazwykonanedatyradiowęglowe
pozwoliłyustalić,żeczęśćpochówkówmożepochodzić
z2.poł.Xw.Prawdopodobniestanowiłyoneinicjalną
częśćcmentarza,któryfunkcjonowałwgłąbXIw.isuk-
cesywniezajmowałkolejneczęściWzgórzaMiejskiego.
