Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nadadministracjąpaństwowąwprowincji.
WprawdziepoutworzeniuRzeszyNiemieckiejorazdwóch
centralistycznychpaństwAustriiiWęgierupadłasprawa
wprowadzeniafederacyjnegomodelupaństwa,najbardziej
odpowiadającegoideiwielonarodowegopaństwa,mogącegorozwiązać
zagadnienienarodowościoweijednoczącegotęczęśćEuropy,ale
stopniowopostępowała,przynajmniejwPrzedlitawii,liberalizacja,
aodpoczątkuXXwiekurównieżdemokratyzacjażyciapolitycznego.
Patrzączperspektywypolskiejnienależyzapominać,żeodtego
momentu,szerzejniżdotychczas,zaczęłynagruntPolskiprzenikać
postępoweidee,takiejak:liberalizm,parlamentaryzm,tolerancja
religijnainarodowa,wolnośćjednostki,prasyizrzeszeń,czyświetne
wzoryszkolnictwa,administracjiisamorządu.WacławFelczakswój
artykułrecenzyjnydodrugiegowydaniaksiążkiHenryka
WereszyckiegozatytułowałwformieretorycznegopytaniaPaństwo
straconychnadziei?DlaWaldemaraŁazugi,autoraniedawnowydanej
książkipodtytułemKalkulować…PolacynaszczytachC.K.monarchii
(Poznań2013),Austriabyławłaśnie„depozytariuszempolskich
nadziei”.WistociewokresieautonomiiPolacymoglinietylko
decydowaćożyciuwewnętrznymwGalicji,alemieliteżprzemożny
wpływnalosycałejmonarchii,piastując,jakprzedstawicieleżadnego
innegonarodu,najwyższefunkcjepaństwowe.
Myślioprzebudowiemonarchiihabsburskiejwyrażalipolitycy
prawiewszystkichnacji.Ichideeipomysływychodziłyzzałożenia,
żeistniejącawspólnotanarodówmusizostaćzachowananietylko
zkorzyściądlasamychnarodów,leczdladobracałejEuropy.Idea
przekształceniapaństwawfederacjęnarodów,mającawgruncierzeczy
rodowódliberalno-demokratyczny,stwarzałajednakzpowodu
zróżnicowanejstrukturyspołecznejnarodówogromneproblemydla
konserwatywno-liberalnejmonarchiiiniebyła,możezwyjątkiem
