Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1859zmusiłycesarzaFranciszkaJózefaIisferyrządzącedozmiany
systemuiwprowadzeniaustrojukonstytucyjnego.Spośróddwóch
ścierającychsięwówczaskoncepcjiprzebudowypaństwa:
federalistycznejicentralistycznej,początkowozwyciężyłakoncepcja
federalistyczna,biorącazapodstawęteoriętzw.historyczno-
politycznychindywidualności.Dyplompaździernikowyzroku1860,
zapowiadającywejściemonarchiinadrogękonstytucyjnąiustrój
federalistyczny,zostałpowitanyzzadowoleniemprzezCzechów,
PolakówzGalicjiinarodypołudniowosłowiańskie.Jednakitym
razem,podobniejakwokresieWiosnyLudów,napotkałnasprzeciw
Węgrówiliberałówniemieckich,opowiadającychsięzarozwiązaniem
centralistycznym.WprowadzonynamocyPatentulutowego1861roku
centralizmoznaczałporażkęobozufederalistówiwznacznejmierze
ograniczałswobodnyrozwójżycianarodowego.Zastanawiający
iznamiennyjestfakt,żeliberałowieniemieccyiwęgierscy,którzy
przecieżnaswychsztandarachmieliwypisanehasłagłoszącewolność
jednostekiswobodypolityczne,odmawialiprzyznaniatychpraw
innymnarodom.
KolejnaprzegranawojnaAustrii,tymrazemzPrusamiiWłochami
wroku1866,sprawiła,żewWiedniuzdecydowanosięnarozwiązanie
dualistyczne,tworzącAustro-Węgry.Wprowadzeniedualizmuwroku
1867traktowanebyłoprzezwiększośćSłowian,opowiadającychsię
zafederalistycznąkoncepcjąprzebudowymonarchii,jakocios
wymierzonywichnarodoweaspiracje,oznaczałobowiemwistocie
ustanowieniedwóchcentralizmów:niemieckiegoiwęgierskiego.
OdpowiedziąSłowianaustriackich(zwyjątkiemPolaków)
nawprowadzeniedualizmubyłwzrostnastrojówpanslawistycznych,
czegowyrazembyłudziałichprzedstawicielinawystawie
etnograficznejwMoskwie,noszącycharakterdemonstracjipolitycznej.
PrzewidziałtowjakiśsposóbdwalatawcześniejPalacký,który
wpracypt.:Ideastáturakouskéhonazwałtwórcówdualizmu„ojcami
