Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niemalmieszkańcymówilijęzykiemserbsko-chorwackim,awięc
możnabyichzaliczaćdojednegonarodu.Aledzieliłyichróżnice
religijne,wtymrejonieEuropyoznaczającebardzowiele,
boprzynależnośćdoodrębnychkręgówkulturalnych.Natymprzecież
polegałaróżnicamiędzyChorwatamiaSerbami.WBośniponadto
znajdowałasięjeszczeszlachtaserbska,którawwiekachśrednich
przeszłanaislam,abytymsposobemzachowaćswojeprzywileje
feudalne.Bylitotakzwanibegowie.Posiadającsilnąpozycję
społeczną,poczuwalisięraczejdolojalnościwobecpaństwa
otomańskiego–potemprzeszłaonaniejakowspadkunamonarchię
Habsburgów–niżdowspólnotyzeswoimipoddanymitejsamej
narodowości.Otóżwroku1910żyłowBośniiHercegowinie400
tysięcyChorwatów,850tysięcySerbów,a650tysięcymahometan.
Trudnorozstrzygnąć,czytychostatnichzaliczyćdoSerbów,
ChorwatówczyTurków;poczucieprzynależnościnarodowej
wykrystalizowałosięunichdopieropoupadkumonarchii
habsburskiej,kiedyweszliwskładpaństwajugosłowiańskiego.
Ztegoszkicowegoprzeglądustatystykinarodowościowej
monarchiinaddunajskiejwidaćnajwyraźniej,jakbardzo
skomplikowanabyłajejnarodowościowastrukturaiilemożliwościgry
politycznejwsobiezawierała.Oczywiścietowszystkonabierało
właściwegoznaczeniapolitycznegodopierowmomenciedojścia
dopełnejświadomościnarodowejposzczególnychgrupmieszkańców
tegopaństwa.Aprocestendokonywałsięnietylkobardzowolno,ale
teżbardzonierównomiernie.Jużtosamoutrudniałowytworzeniesię
tradycjipolitycznychmogącychmiećobowiązującywalornadłuższy
czas.Przeciwnie,możnaobserwowaćciągłąfluktuacjęorientacji
politycznych:postroniedynastiireprezentującejstałyośrodekidei
całościpaństwaiwśróddziałaczyposzczególnychnarodów,
itozarównotych,którestalealbowpewnychokresachmiaływpływ
napolitykęrządu,jakitych,któreodwładzybyłyprzeważnie
