Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
19
stopniunaustaleniachGessena
28
.Jegosamodzielnymipracaminaukowymibyły
natomiastpowstałekilkalatpóźniejczteryartykuływykorzystującem.in.nie-
istniejącejużdziśaktamagistratuwarszawskiegooraztamtejszejgminyżydow-
skiej.Interesowałygozagadnieniapodatkowe,kwestialikwidacjitzw.opłaty
biletowejwWarszawie,nabywanienieruchomościorazzakładaniepierwszych
szkółżydowskich(szczególniecennesąustaleniawtymostatnimzakresie)29.
Frenkdodziśpozostajejednymznajważniejszychbadaczyżydowskiejhistorii
tegookresu.
Napoczątkulat30.badaniawtymobszarzepodjąłczołowywówczashisto-
rykorazpublicysta,IgnacySchiper-jegoDziejeŻydównaziemiachKsięstwa
WarszawskiegoiKrólestwaPolskiego,szerokocytowanedodziś,ukazałysięwzbio-
rowejpracymającejstanowićprzeglądustaleńhistoryków,historykówsztuki
orazekonomistównatematdziejówpolskichŻydów.Artykułtenstanowił
przedewszystkimsyntezędotychczasowychustaleń,choćwniósłrównieżkilka
cennych,nowychuwag.Równocześnieautortenopublikowałosobnąpracę
poświęconąwybranymzagadnieniomzhistoriiŻydówKrólestwaPolskiegodo
lat30.XIXw.,takimjak:położenieprawne,działalnośćchasydów,misnagdów,
maskili,służbawojskowa,sporomiejscaudzielającteżpostaciomiwydarzeniom
zpierwszychlatXIXw.Wśródwykorzystanychprzezniegoźródełbyłyakta
warszawskiejgminy,dostarczająceżydowskiejperspektywywodniesieniudo
niektórychówczesnychprocesówizjawisk.Schiperjestteżautoremklasycz-
nej,quasi-encyklopedycznejpracyDziejehandlużydowskiegonaziemiachpolskich,
wktórejpojawiasięwielepostaciiwątkówzokresuKsięstwa30.Szczególnie
cennajestnatomiastukończonanapoczątkulat40.XXw.pracaPrzyczynki
dodziejówchasydyzmuwPolsce,opierającasięnazbiorachistniejącegojeszcze
28E.N.Frenk,JehudejPolinbi-jemejmilchamotNapoleon,Warszawa1912;ocenętakąsfor-
mułowałjużkilkanaścielatpóźniejM.Bałaban,Studjahistoryczne...,s.191.
29E.N.Frenk,Le-toldotha-JehudimbinsichutWarsza,DHa-Tkufa”4,1919,s.451-488;tenże,
Le-toldotha-Jehudimbe-Polin(mi-mekorotarchijoniim).BinsichutWarszau-we-Polinha-Kongresit,
DHa-Tkufa”1922,nr13,s.211-243;nr14-15,s.373-397;1923,nr18,s.239-267(mimo
wspólnegoogólnegotytułu,tylkopierwszedwadotycząKsięstwa).WątkizokresuKsięstwa
zawierarównieżprzekrojowyartykułdotyczącypolskichplanówreformwzględemŻydów;
tenże,GedoleiamPolinu-Medinatha-Jehudim,DAhisaf”13,1923,s.95-126.Artykułytezostały
przypomnianeteżprzezGershonaDavidaHundertaiGershonaC.Bacona(ciż,TheJewsin
PolandandRussia.BibliographicalEssays,Bloomington1984,s.138),alepóźniejsiautorzynie
sięgalidonich.Wartotuwspomnieć,żeFrenkoddzielniewydałrównieżzbiórswycharty-
kułówprasowychoprzechrztach:MeszumodiminPojlnin19tenjorhundert,t.1-2,Warszawa
1923-1924,uwzględniającpostacizdziejówKsięstwa,równieżtepozostająceprzywierze
przodków(jakJudytaJakubowiczowa,SzmulZbytkower),alepracataskładasięraczejzDfej-
letonowotrzymanychobrazków”,nieopartychnaarchiwachczydrukach,leczwykorzystujących
Dbogatąpamięćibujnąfantazję”,M.Bałaban,Studjahistoryczne...,s.191.
30I.Schiper,DziejeŻydównaziemiachKsięstwaWarszawskiegoiKrólestwaPolskiego(od1795
do1863r.włącznie),w:ŻydziwPolsceOdrodzonej,t.1,red.I.Schiper,A.Tartakower,A.Hafftka,
Warszawa1932,s.423-471;tenże,ŻydziKrólestwaPolskiegowdobiepowstanialistopadowego,
Warszawa1932;tenże,Dziejehandlużydowskiegonaziemiachpolskich,Warszawa1937.
