Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wartośćpieniądzawczasie
27
6%dlarynkuakcji,2,1%dlarynkuobligacji.Teśredniewartościwyglądają
imponująco,conieznaczy,żerynekakcjirósłcałyczasrównomiernie.
OdpoczątkuXXwiekuświatdoświadczyłkilkukryzysów:kryzyszlat30.
(indeksyspadłyo54%,wUSAo79%),światowarecesjawlatach1973–1974
(spadeko47%),pęknięciebańkiinternetowejwlatach90.(spadekindeksów
o44%,wNiemczecho65%)ikryzysfinansowyzlat2007–2009(indeksyspadły
o53%,wIrlandiio70%).Zdziwieniemożebudzićfakt,żeobiewojnyświatowe
niemiałyażtakdużegowpływunastanświatowychfinansów.WczasieIwojny
światowejwartośćświatowychzasobówfinansowychzmniejszyłasięo12%
(wNiemczecho66%),awczasieIIwojnyświatowej–o18%(wJaponiio96%).
Zdrugiejstrony,kiedypowojnieprzychodziłpokój,światowerynkidoświad-
czałyokresówwyjątkowejprosperity.Wlatach1919–1928światoweindeksy
urosłyo206%(wUSAo372%),awlatach1949–1959–o516%(wNiemczech
o4094%,wJaponiio1565%).Rozwójbyłnietylkozwiązanyzokresamipo-
wojennymi,wlatach80.XXwiekuświatoweindeksyzyskały255%(wJaponii
431%),awokresieboomutechnologicznegowlatach90.(poprzedzających
tzw.dot.combubble)rynkizyskały113%(wUSA279%).Naogółwydarze-
niadrugiejpołowyXXwiekubardzopozytywniewpłynęłynarynekakcji:
niebyłoIIIwojnyświatowej,skończyłasięzimnawojna,upadłkomunizm,
zwiększyłasięproduktywność,nastąpiłradykalnypostęptechnologiczny.
WrezultacieindeksywdrugiejpołowieXXwiekurosłyrealnieśrednioo9%
rocznie.
Rozwójniebyłzwiązanytylkozpewnymilokalizacjami.W17krajach
świata(Belgia,Włochy,Niemcy,Francja,Hiszpania,Irlandia,Norwegia,
Japonia,Szwajcaria,Dania,Holandia,WielkaBrytania,Kanada,USA,RPA,
Szwecja,Australia)rynekakcjibyłnajlepsząformąinwestycji,zezwrota-
minapoziomiemiędzy3–6%(ilustracja0.6).Mniejprzynosiłyobligacje,
ajeszczemniejlokatybankowe,cojestzgodnezlogiką:akcjesąbardziej
ryzykowneniżobligacje,aobligacjebardziejniżposiadaniegotówki.Co
ciekawe,tonieStanyZjednoczonebyłynajwiększymbeneficjentemzwyż-
kującegorynkuakcji.Wlatach1900–2008wyższestopyzwrotuprzyniosły
inwestycjewrynkiwRPA,SzwecjiiAustralii.Obserwacjacałegostulecia
pozwalastwierdzić,żekażdyboomsąsiadowałzpewnąbańkąspekulacyjną
(ryneknieruchomości,spółkiinternetowe,akcjerynkówwschodzących).Jest
tonaturalne:kapitałzkrajówołatwymdostępiedokredytuinadmiarach
gotówkinapływałdokrajówzciekawymimożliwościamiinwestycyjnymi,co
szybkoprowadziłodogwałtownegowzrostucennadanymrynku.Wtedy
niewielkienawetwydarzeniepowodowałopęknięciebańkiinwestycyjnej.
Takiezdarzenia,mimocałegoichdramatyzmu,sąjednakkorektąpewnych
niedoskonałościrynku–okresowaniestabilnośćtocena,jakąpłacimyza
dynamicznyrozwój.
