Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pracawspołeczeństwieusługowym
49
Funkcjonalnaiinstytucjonalnaheterogenicznośćorazwielorakieści-
słepołączeniazprodukcjąprzemysłowąwykluczajązarównozałożenie,że
działalnośćusługowastanowicałość,jakipostulowane,wteoretycznych
koncepcjachspołeczeństwaopartegonausługach,wyobrażeniazasadni-
czegoprzeciwstawieniagoformomregulacjispołeczeństwaprzemysłowego.
Wszelkiewzmiankiopracywspołeczeństwieopartymnausługachzawarte
wdalszejczęścirozdziału,będąoznaczałypracęwspołeczeństwie,wktórym
przeważającawiększośćosóbpracującychzarobkowonieuczestniczywpro-
dukcjirolniczejczyprzemysłowej.Wtymsensiejestmniejmylącemówienie
opracywspołeczeństwiepostindustrialnym.
2.PODEJŚCIATEORETYCZNEANALIZYPRACY
USŁUGOWEJ
Wydajesięzrozumiałe,żenajpierwnależyprzyjrzećsięteoretycznymkon-
cepcjom,któreodnosząsiędospołeczeństwaopartegonausługach.Wdys-
kusjisocjologicznej,dotyczącejzmianystosunkupracy,wceluwyjaśnienia
sektoralnejprzemianystrukturalnej,zastosowanodwieteoretycznekoncep-
cje:założeniaklasykówMspołeczeństwaopartegonausługach”Fourastiego
(1949)iClarka(1940)oraztwierdzeniekapitalistycznegoMpodboju”pocho-
dzącezsocjologiizorientowanejnaMarksa.
TeoriaFourastiegorozumianajest,jakoewolucyjnateoriaekonomiczna
ibazujenakonstytutywnympołączeniudwóchkoncepcji:wzrościewydajności
pracyizmianystrukturypotrzebczłowieka.Wzwiązkuzpostępemtechnicz-
nymorazunaukowieniemmetodprodukcjiwprzemyślerośniewydajność
pracywzakresieprodukcjidóbrmaterialnych,cozwiększapodaż.Prowadzi
to–tupojawiasiędrugakoncepcja–doosiągnięciaprzezkonsumentów
punktunasyceniaiskierowaniapotrzebnausługi(niematerialne).Inaczej
niżwprodukcjiprzemysłowej,wktórejwytwarzanieikonsumpcjadóbr
odbywasięwoddzielnychsferach,przygotowanieispożycieusługsąprze-
strzennieściślepowiązane(zasadaunoactu),costawiagranicezarównotech-
nicyzacji,jakiracjonalizacjiusług.Tozałożeniedalekoidącejodpornościna
technicyzacjęiracjonalizacjęoznaczaograniczonąproduktywnośćwobszarze
usługiprowadzidoprzesunięciazatrudnionychzprzemysłuwysokoproduk-
cyjnegodoniskoprodukcyjnegosektorausług.
PrzeciwzałożeniomFourastiegopadałyróżnezarzuty:nawetgdybywydaj-
nośćpracywwiększościusługbyłamniejszaniżwrolnictwieiprzemyśle,
towyobrażeniedużejodpornościnatechnicyzacjęiracjonalizacjędziałal-
nościusługowejjużwczasachFourastiegonależałouznaćzaprzestarzałe,
