Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oautorzetejflksiążeczki”
25
winowajcówwsamychzakładachinaostatekutworzyćwKomisjiSpraw
wewnętrznychcentralnąkontrolęruchuludności.Cosiętyczyszpitali,
wtychzrazużadnychulepszeńwwykonaniewprowadzićniemogłem,
skutkiemdoznanejopozycjizestronyprzełożonychSióstrMiłosierdzia,
samowolniezakładamitymizawiadujących,ijedyniezałożyłemwwar-
szawieDomprzytułkuipracydlawłóczęgówiżebraków(…)orazInsty-
tutmoralniezaniedbanychdzieci,(…)wreszcieprzygotowałemprojekt
DomuBadańzodosobnieniemzamkniętymdlaprzestępcówpodinkwi-
zycjązostającychinawyroksprawiedliwościoczekujących34.
Teimponująceosiągnięciasprawiły,żenapolecenieMikołajaIjesie-
nią1830rokuSkarbekzostałwysłanydoPetersburga,abyodwiedzićznaj-
dującesiętamszpitaleiinstytucjeopiekispołecznejorazodebraćrozkazy
dotycząceplanowanychulepszeńszpitaliwarszawskich.Gdyprzebywał
naterenieCesarstwaRosyjskiego,wybuchłopowstanielistopadowe.Pi-
sarzawrazzinnymiPolakamiprzymusemzatrzymanowPetersburgu.
w1831rokupowołanogonanadzwyczajnegoradcęstanu,szambelana
dworucesarskiegoorazczłonkaRadyTymczasowejKrólestwaPolskiego,
jednakSkarbekodmówiłobjęciatychstanowisk35.wzwiązkuztym,że
niebrałudziałuwwalkachzbrojnych,którezresztą,cokilkakrotniepod-
kreślał,nigdyniebyłyjegopowołaniem,pozwolonomuwkońcuwrócić
doojczyzny,gdzieominęłygowiększepopowstaniowerepresje.jednak
zarównoUniwersytetwarszawski,jakiTowarzystwoPrzyjaciółNaukzo-
stałyrozwiązane.
PoprzybyciudokrajuSkarbekpowróciłdopracy,starającsiępopra-
wiaćlosrodakówwramachdostępnychmumożliwości.wszystkiejego
osiągnięciasprzedpowstaniazostałyzaprzepaszczone,wzwiązkuzczym
musiałzaczynaćodpoczątku,coutrudniałydodatkoworządyIwanaFio-
dorowiczaPaskiewicza,którywlatach1832-1856pełniłfunkcjęnamiest-
nikaKrólestwaPolskiego.jednakhrabiaunikałpolityki,służącojczyźnie
pracąurzędniczą,ajegotrudwtejkwestiiwielokrotniedoceniałsamce-
sarz,coułatwiałopisarzowidalszedziałania.Od1833rokuSkarbekbył
członkiem,akilkalatpóźniejzostałprezesemRadyGłównejOpiekuńczej
34PamiętnikiFryderykahrabiegoSkarbka,dz.cyt.,s.241-242.
35Zob.SkarbekFryderyk,dz.cyt.,s.70
