Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
21
żydowskichliberałówwcarskimimperium.Tworzącytęgrupęinteligenci,
działającyprzedewszystkimwSanktPetersburgu,opowiadalisięzawalką
oprawaŻydówlegalnymimetodami.Toznichwywodzilisiępolitycywspół-
pracującyzpopularnymiKadetamiwPierwszejiDrugiejDumiePaństwowej
43
.
„Woschod”byłmiesięcznikiemiukazywałsięwSanktPetersburgu.W1899
rokuzmieniłtytułna„KniżkiWoschoda”,ajakotygodniowydodatekdoniego
zaczętowydawaćgazetę„NiedielnajachronikaWoschoda”.Wskładredakcji,
pozaLandauem,wchodziłaznacznaczęśćrozpoznawalnychiopiniotwórczych
działaczyżydowsko-rosyjskiejinteligencji.Dowspółtwórcówpismanależeli
m.in.SzymonDubnow,historykiideologruchufołkistowskiego,JehudaLejb
Gordon,poetahebrajskiizwolennikhaskali,orazJuliusBrutskus,adwokat,
syjonistaidziałaczspołeczny,atakżeSaulGinsburg,LeonBramson,Matitjahu
Posner,aod1901roku–MaksimWinaweriLeopoldSew,którypośmierci
Landauaw1902rokuwziąłnasiebieciężarredagowaniapisma44.
Znanesąjedyniewybiórczedanedotycząceczytelnictwa„Woschoda”.
Wiemy,żew1895rokuwydawanoblisko4400egzemplarzypisma,cowedług
obliczeńIljiPieczeninamogłodaćok.10–12tys.czytelników.Większość
znichpochodziłazpółnocno-wschodniejczęścistrefyosiedlenia,czyliregio-
nówRosjinieuwzględnionychwtekstachChorosza,natomiasttzw.Kraj
Północno-ZachodniorazKrólestwoPolskiebyływstatystykachprenumera-
torówreprezentowanenajsłabiej
45
.Reportażezostałyzatemnapisanenietyle
wduchulokalnejautorefleksji,coraczejwcelupokazaniarosyjskojęzycznej
inteligencjiżydowskiejwRosji,jakżyjąipracująniższewarstwyspołeczne
wsercustrefyosiedlenia.Podnosiłotoichwalorinformacyjnydlaówczesnych
czytelników.
Wieletrudnościnastręczaustalenieautorstwareportaży,podpisanych
pseudonimemI.Chorosz.WsłownikupseudonimówMasanowaodnaj-
dujemyinformację,żewtakisposóbsygnowałswojepracejedynieJakub
[Jakow]IsidorowiczPerelman,alepierwszeznaneużycietegopseudonimu
pochodzidopieroz1904roku(spiswspółpracownikówgazety„Prawda”).
Domniemywanyprzeznasautormiałbywczasiepisania„reportażyze
strefyosiedlenia”19lat
46
.Młodywiekniestanowitujednakprzeszkody,
43Więcejnt.AdolfaLandauapor.W
.Kelner,AdolfLandau-izdatiel,riedaktor,publicyst,„Wiestnik
JewriejskogoUniwiersitieta”1999,nr2(20),s.238–273.
44Pełneopracowaniedziejów„Woschoda”i„KniżekWoschoda”zob.wiW.Kelner,Żurnał
„Woschod”ijegoizdatiel-riedaktorA.Je.Landau[wi]„Woschod”.„KniżkiWoschoda”.Rospisʹsodierżanija.
1881-1906,red.A.R.Rumiancew,Sankt-Pietierburg2001,s.7–44,orazG.Ja.Aronson,Russko-
-jewriejskajapieczatʹ[wi]Knigaorusskomjewriejstwieot1860-chgodowdoriewolucyi1917g.Sbornikstatiej,
Moskwa–Ijerusalim2002,s.567–572.
45Ometodachwyliczeńirezultatachtychbadańpor.I.Pieczenin,Primienienijekorrielacyonnoj
modieliwwyjawleniiczitatielskojauditoriiżurnała«Woschod»,„Tirosz”2009,nr9,s.123–139.
46
Słowarʹpsiewdonimow,httpi//feb-web.ru/feb/masanov/map/0.htm[dostępi12.01.2019];Ja.M.Szul-
man,GorodailudijewriejskojdiasporywWostocznojJewropiedonaczałaXXwieka,Moskwa2006,s.42.
