Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PiotrStalmaszczyk
silnejminimalistycznejtezyistotąsystemujęzykowegojestczytelnośćłączni-
kowa,tzn.interpretacjasemantycznaifonologiczna.Powstajepytanie,dlaczego
ludzkiesystemyjęzykowepreferująhierarchicznąstrukturęzdań,ignorującli-
nearnąprostotę.Czynieciągłośćskładnikówjęzykowychjestodstępstwemoddo-
skonałościsystemowejzakładanejprzezminimalizm?(Mecner2020:124,wyróżn.
woryginale)18.
WnowszychpracachChomsky’ego,zpograniczajęzykoznawstwaifilozofii
umysłu,podstawowepytaniezwiązanejestznoptymalnymprojektem”(opti-
maldesign)ibrzmi:czyjęzykjestoptymalnymnarzędziemprzetwarzania
myśli?JakzauważaChomsky,nwydajesięterazmożliwepoważnetrakto-
wanieidei,którajeszczeniedawnouchodziłabyzadziwaczną,żejęzykowy
organmózgubliskijestoptymalnemuprojektowi”(Chomsky2002:56-57)19.
Jednocześnienależyzauważyć,żezdaniemChomsky’egoówoptymalnypro-
jektnieoznacza,iżnjęzykjestdobrzezaprojektowanypoto,bygoużywać”,
albowiemużywaniejęzykadokomunikacjitozjawiskowtórneiperyferyjne
(Chomsky2002:107;2016:14),awwiększościprzypadkówjęzykużywany
jestdla/dosiebie(Chomsky2002:148).Językjestprzedewszystkimnna-
rzędziemmyśli”(Chomsky2016:14;Berwick,Chomsky2016:107;Asoulin
2016).Chomskyodwracatradycyjnearystotelesowskieokreślenieitwierdzi,
żenjęzyktoniedźwiękobdarzonyznaczeniem,aleznaczeniezdźwiękiem”
(Chomsky2016:14)20,podkreślając,żejesttoraczejnznaczenieuzewnętrz-
nione”(Chomsky2016:14)21,zaśjęzykiniesąnnarzędziamizaprojektowa-
nymiprzezczłowieka,aleprzedmiotamibiologicznymi,podobniejaksys-
temwzrokowylubimmunologiczny,lubsystemtrawienny”(Chomsky2016:
15).JednymzeźródełinspiracjidlaChomsky’egosąpoglądyWilhelmavon
18WswojejpracyMecnerwykazuje,żeróżniceporządkulinearnegowobrębiedanegosystemulub
parametrycznościróżnychsystemówsyntaktycznychmożnawyjaśnićsymetriąrekursywnego
transferudołącznikasemantycznegoifonologicznego,poprzezodwołaniedokoncepcjiskładni
kartograficznej-zob.Mecner(2020:127)irozdziałtegoautorawniniejszymtomie.
19WszystkieprzekładyzpracChomsky’ego(pozaZagadnieniamiteoriiskładniwtłumaczeniu
IreneuszaJakubczaka)mojegoautorstwa.
20Por.Arystoteles,Oduszy420b:nGłos[scil.mowa]jestdźwiękiemposiadającymokreślonezna-
czenie”.Zob.teżuwagęKantawAntropologiiwujęciupragmatycznym(§39A):nWszelkijęzyk
jestoznaczeniemmyśliiodwrotnie-najlepszymsposobemnaoznaczeniemyślijestoznaczenie
ichprzezjęzyk,ównajznakomitszyśrodekrozumieniasiebieiinnych.Myśleniejestmówieniem
zsobąsamym[ł],awięcrównieżwewnętrznymsłuchaniemsiebie”(Kant[1800]2005:105).
Istociemyślenia,języka,celachpoznawczychjęzykoznawstwaimetafizycznejkoncepcjipozna-
nialingwistycznegopoświęconajestpracaGrzegorzaPawłowskiego(2021).
21Zob.dyskusję(uwzględniającąrównieżdanezzakresuneuronaukiineuropatologii)nate-
matjęzykajakonarzędziamyśli,czyliznaczeniauzewnętrznionegopoprzezdźwięki/znaki,
w:Asoulin(2016).
14
