Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
302020Cytoplazmaistrukturycytoplazmatyczne
Cytoplazmatozłożonywieloskładnikowyzbiórróżnegorodzajusubstancjiorganicz-
nychinieorganicznych,częścioworozpuszczonychwroztworzewodnymitworzą-
cychukładkoloidalny.Substancjedrobnocząsteczkowe(solemineralne,cukryiinne)
znajdująsięwpostaciroztworurzeczywistego,zaśsubstancjewielkocząsteczkowe
(białka,kwasynukleinowe)tworząroztwórkoloidalny.Cytoplazmakomórekroślin-
nychzawieraokoło75-85%wody,10-20%białek,2-3%lipidów,1-2%cukrowców
i1%substancjimineralnych.Wzależnościodstopniazróżnicowaniacytoplazmazaj-
mujeod10do50%objętościcałejkomórki.Jesttozwiązaneprzedewszystkimze
stopniemrozwojuiorganizacjiwakuolicentralnej.
Cytoplazmakomórkiroślinnejmazłożonąstrukturęimożnawniejwyróżnić
cytoplazmępodstawowąorazstrukturycytoplazmatyczne.
Cytoplazmapodstawowa,zwanatakżemacierzą,matrikslubcytozolem,tosys-
temdwufazowyskładającysięzwodyibiałek.Fazawodnajestroztworemrozpusz-
czonychsolimineralnychorazdrobnocząsteczkowychmetabolitów(np.cukry,amino-
kwasy,kwasyorganiczne).Wskładkoloidalnejfazybiałkowejwchodząróżne
polipeptydy,wtymtakżebiałkacytoszkieletu.Cytoszkielettobiałkowastruktura
komórkowapełniącafunkcjepodporoweibiorącaudziałwwewnątrzkomórkowym
transporcieorazruchachcytoplazmyiorganelli.Cytoszkielettworzytakżeorganiza-
cjęwewnętrznąmacierzycytoplazmatycznej(cytomatriks).
Cytoszkieletkomórekroślinnychtworząmikrotubuleimikrofilamenty(rys.10).
Mikrotubuletocienkie(średnicaok.25nm)idługie(kilkadokilkunastumikrome-
trów),rurkowatestrukturyutworzonegłówniezbiałkatubuliny.Występująwcyto-
plazmiepojedynczobądźwrównoległychpasmach.Pojedynczamikrotubulaskłada
sięzkilkunastuprotofilamentów.Protofilamentyzaśzbudowanesązheterodimerów
α-iβ-tubuliny.Mikrotubule,opróczcytoplazmy,znajdująsiętakżewewrzecionach
podziałowychorazworganellachruchu,jakwiciirzęski.
Rys.10.Składnikicytoszkieletukomórkiroślinnej
Mikrotubulewspółdziałajązinnymistrukturamiwłóknistymi-mikrofilamenta-
mi.Sątocienkie(średnicaok.6nm),równolegleułożonewłókienkabiałkakurczli-
wegoaktynyfibrylarnej.Powstająoneprzezłączeniesięcząsteczekaktynyglobular-
24
