Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jednostkizwanepakietami(dlategoteżczęstoużywasięterminunbudowapa-
kietowaminerałówilastych”).Szczególnącechąminerałówilastychjestzastę-
powanieatomówSi4+atomamiAl3+wwarstwachtetraedrycznych.Powstający
wtensposóbładunekwarstwyjestkompensowanyprzezkationywprzestrze-
niachmiędzypakietowychlubwmniejszymzakresienapowierzchnipakietu.
Występowanienieskompensowanychładunkówujemnychwwarstwachipa-
kietachjestjednąznajbardziejistotnychcechminerałówilastych.Konieczność
neutralizacjiładunkówujemnychumożliwiawprowadzeniewprzestrzenie
międzypakietowe-lubteżprzyłączanienazewnątrz(wtzw.warstwiekom-
pensacyjnej)-różnychkationów,np.Mg2+,Ca2+,K+,Na+,NH4+.Kationymogące
łatwoulegaćwymianienazywanesąwięckationamiwymiennymi,azjawisko
tonazywasięsorpcjąwymienną.Ogólnaliczbakationów,jakąminerałyilaste
mogązatrzymaćlubwymienićześrodowiskiem,jestnazywanapojemnością
sorpcyjnąwstosunkudokationów.Wzależnościodtypuminerałuwahasię
onaodkilkudo200cmol(+)·kg-1i
1.1.3.Rozpoznawaniewybranychminerałów
napodstawiecechzewnętrznych6
Istniejeszeregmetodrozpoznawaniaminerałów,wtymm.in.analizymikro-
skopowe,chemiczne,rentgenograficzne,badaniaukładukrystalograficznego
czysiecikrystalicznej.Wszystkiewymienionemetodywymagająnajczęściej
zastosowaniaskomplikowanejaparaturyiniesąprzydatnedoanalizywtere-
nieczywniewyspecjalizowanychpracowniachgleboznawczych.Dlapotrzeb
wstępnejocenyskładumineralogicznegoskałmacierzystychglebiidenty-
fikacjiwieluminerałówskałotwórczychbezpośredniowpolusłużąmetody
wykorzystująceanalizęzewnętrznychcechminerałów,awięcpodstawowych
właściwościachmakroskopowych,takichjak:pokrój,barwa,rysa,przezro-
czystość,połysk,łupliwośćiprzełam,twardość,gęstośćwłaściwaiinnecechy
omniejszymznaczeniu.
Podstawowącechąrozpoznawcząjestbarwaminerału,którąokreślasię
potocznieprzyjętyminazwamikolorów.Jestonazależnaodjakościpodstawo-
wychpierwiastkówtworzącychsiećkrystalicznąminerału,odichułożeniaoraz
oddomieszekpierwiastkówniekonstytucyjnych.Barwajestdobrymkryterium
rozpoznawczym,szczególniewpowiązaniuzrysą,tj.barwąsproszkowanego
6
Napodstawie:Turskiiin.1996.
ĆWICZENIE1
29
