Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
minerału.Praktycznienajłatwiejuzyskaćrysę,pocierającminerałoniepole-
wanąpłytkęporcelanową.Zarysowaćsiędająjedynieminerałymiękkie.Wystę-
pujątrudnościwuzyskaniurysywprzypadkuminerałówtwardychomaleńkich
kryształach,kruchychorazprzyspecyficznejbudowiekryształu(np.miki).
Napodstawiebarwyirysywyróżniamyminerały:barwne-mającebarwę
różnąodbiałejibarwnąrysę,zabarwione-mająceokreślonąbarwę,alerysę
białą,bezbarwne-brakzabarwieniaminerałuibiałarysa.
Kolejnącechąrozpoznawcząjestpołysk(zdolnośćrefleksyjna).Określasię
gonapodstawieodbiciapromieniświetlnychodpowierzchniściankryształu
minerałulubichabsorpcji.Połysktymbardziejjestwyrazisty,imgładszesą
powierzchnie,stądprzyminerałachłatwowietrzejącychczyhigroskopijnych
tęmetodęrozpoznawcząmożnazastosowaćjedyniedoświeżoodłupanych
kryształów.Wedługtegokryteriumminerałymożemypodzielićnamające
połyskimatowe(bezpołysku).Połyskminerałówmożebyć:(1)metaliczny,
jakidajenp.polerowanastal(naturalnypołyskmetalicznymagalena),(2)pół-
metaliczny,jakidajeprzedmiotmetalowyniepolerowany(naturalnypołysk
półmetalicznymająkryształyhematytu),(3)szklisty,jakidajeodbicieświatła
odtafliszklanej,(4)perłowy,jakidajeodbicieświatłanp.odwnętrzamałżo-
winy(szczeżui),(5)diamentowy,(6)jedwabisty-podobnydoodbiciaświatła
odjedwabiu-połyskjedwabistyjestcharakterystycznydlaminerałówobu-
dowiewłóknistej,np.gipsmapołyskszklistyzwyjątkiemodmianywłóknistej
opołyskujedwabistym,(7)tłusty-podobnydoodbiciaświatła,np.odtafli
szklanejpokrytejcieniutkąwarstwątłuszczu(charakterystycznydlaprzełamu
np.krzemieniaorazsiarkiniekrystalicznej).Mogąwystępowaćrównieżmniej
wyrazistepołyski,np.matowyczyziemisty.
Jakocecharozpoznawczamożebyćbranapoduwagęprzezroczystość,
tj.zdolnośćprzepuszczaniaświatła.Wyróżniasięminerałymakroskopowo
przezroczyste,np.halit,półprzezroczyste,np.chalcedon,inieprzezroczyste,
np.magnetytczypiryt.
Jednązważniejszychcechdiagnostycznychminerałówjesttwardość,cha-
rakteryzującaopórmateriałuprzypróbiezarysowaniagoostrymnarzędziem.
Określenietejcechynajlepiejwykonaćprzyużyciuzestawuminerałóworóżnej
umownejtwardości,przygotowanegoempirycznieprzezMohsa(zob.omówioną
powyżejfizycznąklasyfikacjęminerałów,punkt2.Właściwościmechaniczne).
SkalaMohsajesttozestaw10minerałówułożonychkolejnoodnajbardziej
miękkiegodonajtwardszego:(1)talk,(2)gips,(3)kalcyt,(4)fluoryt,(5)apa-
tyt,(6)ortoklaz,(7)kwarc,(8)topaz,(9)korund,(10)diament.SkalęMohsa
wzakresie1-7możnaprzygotowaćwewłasnymzakresie,ponieważobejmuje
względniepospoliteminerały.Przypróbieokreśleniatwardościkażdytwardszy
MateriałymacierzysteglebPolski
30
