Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Podstawykolektywnegogospodarowania
45
nauki,gdyżprzestajątamwogóledziałaćznaneprawaekonomiczne
(Luksemburg,1959,s.81;Hilferding,1962,s.90).
Zgodniezpodstawowąteząmaterializmudialektycznego,historią
gospodarcząludzkościrządząobiektywneinieuchronneprawaruchu,
upodstawktórychleżyrozwójsiłwytwórczych.Pojawieniesięsocjali-
zmunależytraktowaćjakowyniksprzecznościwystępującychwkapi-
talizmiemiędzyspołecznymcharakteremsiłwytwórczychaprywatną
własnościąśrodkówprodukcji.Wedługinnegopoglądudopowstania
socjalizmuniezbędnajestrewolucja,którasiłąustanowidyktaturępro-
letariatuiostatecznierozprawisięzburżuazją.Wtymdrugimprzypad-
kupowstanienowegosystemugospodarowanianieodłączniezwiązane
jestzkoniecznościąwprowadzeniapozaekonomicznegoprzymusupań-
stwa.Zzałożeniamaonistniećdoczasu,ażwykształcąsięizacznądzia-
łaćwłaściwedlasocjalizmuprawaekonomiczne.Wtrakcietegoprocesu
rolawładzypolitycznejbędziesięstopniowozmniejszać,ażdojejzaniku
włącznie.Poobumarciupaństwapozostanątylkoinstytucjezarządzające
gospodarkąnarodową.Obazaprezentowanetukierunkimyślenia,ko-
niecznośćdziejowairewolucja,sąwyraźniesprzeczne,comożeświad-
czyćosłabejwierzetwórcówsocjalizmunaukowegowmocichnauki.
NaistotneograniczenierolipaństwawgospodarcewskazujeLu-
dwigvonMises(2002).Jegozdaniemkażdaingerencjapaństwawdzia-
łaniemechanizmurynkowegowywołujeskutekprzeciwnydozamie-
rzonego,corodzikoniecznośćdalszychingerencjialbocałkowitego
zaprzestaniatakiejdziałalności.Jednymzprzykładówjestkontrolacen.
Władzemogądojśćdowniosku,żenależyułatwićkonsumentomdostęp
doniektórychdóbr.Jeślicenajakiegośdobrazostanieadministracyjnie
ustalonanapoziomieniższymodcenyrównowagi,toproducenciwy-
cofająsięzrynkuzpowodunieopłacalnościprodukcji.Jedynymskut-
kiemtakiegoposunięciabędzieograniczeniepodaży,aleprzecieżnie
otochodziło.Terazrządowipozostajetylkoalbowycofaćsięzprób
interwencji,alboustanowićnanowympoziomiecenyczynnikówpro-
dukcjisłużącychdowytwarzaniadanegodobra.Wtensposóbkontrola
cenmożeobjąćcałągospodarkęijeślizostanieuzupełnionaonakaz
produkcji,tomamyprzekształceniegospodarkirynkowejwgospodarkę
planową.Żadnagałąźprodukcjiniemożezostaćpominięta,gdyżtodo
niejbędąprzemieszczałysięczynnikiprodukcjizgałęziregulowanych.
Powyższysposóbrozumowaniaprzynajmniejczęściowowyjaśnia,
dlaczegoKarolMarkszakładał,żesocjalizmpowiniensiępojawić