Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
2.OGÓLNACHARAKTERYSTYKAPRZEKŁADNIZĘBATYCH
Innymisłowy,prędkośćobrotowawałusilnikazazwyczajprzewyższaprędkość
wałumaszynyroboczej.Jakoprzykładymożnatuwymienić:walcarki,młyny,
kruszarki,organyurabiającemaszyngórniczych,dźwigiczysuwnice,których
prędkościobrotowewałówsąznaczniemniejszeodprędkościobrotowychsilni-
kównapędowych.
Wukładachnapędowychznajdujązastosowanietakżeprzekładniezwięk-
szająceprędkośćobrotowąkołabiernegowstosunkudoczynnego(multipli-
katory),np.wnapędachwirówekodśrodkowych,wnadbiegusamochodowej
skrzynibiegów,wnapędachgeneratorówiwiertarekelektrycznych.Multipli-
katorysązazwyczajstosowanewukładachnapędowychzwolnobieżnymisilni-
kamispalinowymi,parowymi,wodnymi,atakżewurządzeniachwykorzystu-
jącychsiłęwiatru.
Powszechnośćstosowaniaprzekładnizębatychobligujekonstruktorówdo
ciągłegowysiłkuwkierunkupodwyższeniaichtrwałościiniezawodnościpracy,
przyjednoczesnymobniżeniukosztówwytwarzaniaieksploatacji.Wiążesię
ztymracjonalnywybórkonstrukcjiprzekładni,cowymagaopanowanianiezbęd-
nejwiedzy,obejmującejszerokizakresproblemówtechnicznych,eksploatacyj-
nychiekonomicznych,wczymmabyćpomocnyniniejszypodręcznik.
Poprawnieskonstruowanaprzekładniazębata,zewzględunawalorytech-
niczneiużytkowe,powinna:
Ozapewnićdostatecznąrównomiernośćruchu(obrótkół,stałośćprzełożenia),
Ocechowaćsiędużąniezawodnościąpracyisprawnościąmechaniczną,
Ospełnićoczekiwaną(założoną)trwałość,
Oodznaczaćsięcichobieżnościąniezbędnązewzględunaotoczenie.
Wszystkiewymienionewymaganiasąbardzoważne,aczkolwiekmożnaim
wzależnościodprzeznaczeniaprzekładniprzypisaćróżnewagi.
Równomiernośćruchuwarunkujeograniczeniemiędzyzębnychsiłdyna-
micznych,którepojawiająsięwskutekoddziaływaniacechkonstrukcyjnych
itechnologicznychzwiązanychzkinematykąprzekładni,właściwościruchowych
silnikanapędowego,atakżewarunkówpracymaszynyroboczej.Nierównomier-
nośćruchujestzjawiskiemniekorzystnymzewzględunadynamikęukładu,gdyż
wywołujeprzyspieszeniaiopóźnienianietylkomasruchomychprzekładni,lecz
takżemassprzężonychzprzekładnią.
Niezawodnośćpracyorazsprawnośćmechanicznasąjednymizgłównych
wymagaństawianychprzekładniom.Uszkodzenielubwyłamanienawetjednego
zęba,defektjednegoelementuprzekładni,np.łożyska,wałuczypołączenia,naogół
prowadzidojejunieruchomienia,atymsamymdoutratyfunkcjonalnościcałego
układunapędowego.Niekiedyuszkodzenieprzekładnimożestwarzaćzagrożenie
dlażycialudzkiego,np.wgórniczychurządzeniachwyciągowych,kolejkachlino-
wychczyobiektachlatających.Niezawodnośćpracyprzekładniorazjejsprawność
zjednejstronyzależąodwartościicharakterudziałaniasiłmiędzyzębnych,azdru-
giejstronyodcechgeometrycznychiwłaściwościmateriału,zktóregosąwyko-
naneelementyprzekładni,aprzedewszystkimkołazębate.