Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.KLASYFIKACJAKÓŁZĘBATYCH,PODSTAWOWEPOJĘCIAIOKREŚLENIA
31
względunaprostotęprocesunacinaniazębóworazszereginnychzaletwyszcze-
gólnionychwpunkcie2.5.1.3najczęściejjeststosowanyzarysewolwentowy.
Stosowanerównieżinnekształtyzarysówwspółpracującychzębów,np.
zarysycykloidalneczyteżzaryskołowo-łukowy(patrzp.2.5.2).
Liniaprzecięciabokuzębazpowierzchniąpodziałowąnazywasiępodziałową
liniązęba,aprzecięciebokuzębazinnątegosamegotypupowierzchnią-liniązęba.
Natomiastliniaprzycięciapowierzchnibocznejzębazdowolnąinnąniewspóło-
siowąpowierzchnią,np.zpłaszczyznąprostopadłądoosikołazębatego,nazywa
sięzarysem(profilem)zęba.Płaszczyznaprostopadładoosikołajestpłaszczyzną
charakterystyczną,ponieważwniejokreślaneparametrykołaizazębieniakół-
nosionanazwępłaszczyznyczołowej.Powierzchniabocznazębówjestrozwijana
ześrednicywalca(powierzchni)zasadniczego(patrzrys.2.5.1b).Kołazębatemają
równieżtrzeciwymiar-wzdłużosiobrotu,zwykleoznaczanysymbolemb,nazy-
wanyszerokościąwieńcazębatego(szerokościąuzębienia).Jesttonajwiększaodle-
głośćmiędzyczłonamizębówkoła(powierzchniamiograniczającymiszerokość
uzębienia)mierzonawzdłużliniirównoległejdojegoosi.
Odległośćmiędzyzębamijestokreślanazapomocąpodziałkiczołowejp,
tj.długościłukuokręgupodziałowegomiędzysąsiednimijednoimiennymizary-
samizębów.Wkażdymkolemiędzysąsiednimizębamijestprzestrzeń,wktórej
podczaszazębianiasiękółmieszcząsięzębykoławspółpracującego.Przestrzeń
tanazywasięwrębemmiędzyzębnym
bośćczołowazęba
sdługościamiłukówmierzonychnapowierzchniwalca
1).Szerokośćczołowawrębu
eorazgru-
podziałowegomiędzysąsiednimiróżnoimiennymizarysamizębów(rys.2.2.1).
Wysokośćzębahjesttoodległośćpromieniowamiędzypowierzchniąpodstaw
apowierzchniąwierzchołków.Odległośćpromieniowamiędzypowierzchnią
podziałowąapowierzchniąpodstawdefiniujewysokośćstopyzębahf,nato-
miastmiędzypowierzchniąpodziałowąapowierzchniąwierzchołków-wyso-
kośćgłowyzębaha.Przekrójwspółosiowychpłaszczyznwalcowych(koła)
płaszczyznąprostopadłądoichosijestodpowiednio:okręgiempodstawośred-
nicydf,okręgiemzasadniczymośrednicydb,okręgiempodziałowymośrednicy
dorazokręgiemwierzchołkówośrednicyda(rys.2.2.1).
Gdykołozębatenapędzające(czynne)współpracujezkołemzębatymnapę-
dzanym(biernym),tworząoneprzekładnięzębatą.Wukładachnapędowych
maszynnajczęściejstosujesięprzekładnieutworzonezkółwalcowych(rys.2.2.2)
orazstożkowych(rys.2.2.3).Przyjęto,abywparzewspółpracującychkółmniej-
szekołonazywaćzębnikiem,awiększekołem.
Uwaga
Wdalszychrozważaniachwszystkiewielkościzwiązanezzębnikiemoznaczo-
neindeksem1,azkołem-indeksem2.
1)Przestrzeńmiędzydwiemapowierzchniamibocznymi(zarysami)sąsiednichzębów.