Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Ustaleniaterminologicznezwiązanezprocesemkształcenia
13
nauczanieodkształcenia.Przekazywaniekomuświedzytonauczaniepo-
legającenietylenaprzedstawieniukomuśczegoś,lecznaspowodowaniu,
żektośzaakceptujeto,cojestmuprzedstawiane.Istotąkształceniajest
przekazywanienowejwiedzy,będącejtylkonarzędziempracy12.Wdy-
daktycznejliteraturzefrancuskiejterminprocessusinstructionjeststoso-
wanywcelupodkreśleniadynamicznegocharakteruprzebieguprocesu
kształcenia.
Wdydaktyceniemieckiejwyróżnianesą:Bildungsprozess1proces
kształcenia,iUntterichtprocess1procesnauczania13.Wichrozróżnieniu
badaczeodwołująsiędoterminuBildung(kształcenie),mającegownie-
mieckiejpedagogicewieleznaczeń,idoterminuUnttericht(ćwiczenie).
WolfgangBrezinkazestawiłznaczeniaterminu„kształcenie”wykorzysty-
wanedowyjaśnienia,czymjestkształcenie.Sątostrukturyosobowości
lubdziałaniaosoby,kontaktzinnymiludźmi,zakreswychowaniaoraz
wyobrażenianatematpożądanychcelówrozwoju14.
Złożonośćzagadnieniakształceniajestuznawanazaprzyczynębraku
zadowalającejdefinicji,któraokreślajegoistotę.Wnajszerszymujęciu
kształceniemokreślasiępodejmowanieczynnościpedagogicznych,gdy
odnosząsiędocałościżyciaczłowieka.Wwęższymznaczeniuterminu
„kształcenie”polegaononabudowaniu,tworzeniustrukturosobowości
jednostki.Natomiasttermin„procesnauczania”wskazujenaorganizację
przekazywaniawiedzy15.
Zprzedstawionychdefinicjiwynika,żewnaszymkręgukulturowym
występujetendencjadoodróżnianiaprocesuodnoszącegosiędowiedzy
odprocesu,wktórymzwracasięuwagęnaosobęuczącąsię.Wceludo-
określeniaistotnychcechprocesukształceniaodwołanosiędoteoretycz-
nejwiedzydydaktycznej.
Wyrażenie„procesdydaktyczny”wpodręcznikudydaktykiJózefa
Półturzyckiegojeststosowanezamienniezokreśleniami„procesnaucza-
nia”,„procesuczeniasię”,„proceskształcenia”,„procesdoskonalenia
zawodowego”,„procesdokształcania”i„processamokształcenia”16.Taki
stanrzeczyświadczyotraktowaniuprocesudydaktycznegojakonadrzęd-
12P.FOULQUIE:DictionnairedelaLanguePedagogique.Paris,PresseUniversitairesde
France1971.
13Por.W.OKOŃ,J.DEMBSKA,B.NIEMIERKO:Pięciojęzycznysłownikterminówpedago-
gicznych...
14C.MENZE:Bildung;przytaczamza:W.BREZINKA:Wdobieprzemiankulturowych.
Przekł.J.KOCHANOWICZSJ.Kraków,WAM2005,s.123.
15EnzyklopädieEreziehungswissenchaft.Bd.1:TheorienundGrundBegriffederErzien-
hungundBildung.Hrsg.D.LENZEN,K.MOLLENHAUER.Stuttgart,Klett-Cottan1983,s.350;
PädagogischesWörterbuch.Berlin,VolkUndWissenVolkseigenerVerlag1987,s.387.
16J.PÓŁTURZYCKI:Dydaktykadlanauczycieli.Toruń,WydawnictwoAdamMarszałek
1998,s.99.
