Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Rozdziałpierwszy.Pojęcieprawa
DoktrynaL.Petrażyckiegowniosławieledobadańnadprawem.Przyczyniła
siędopowstaniatakichdziedzin,jaksocjologiaprawaorazsztukatworzenia
prawa,zwanaprzezPetrażyckiegopolitykąprawa.
Wdotychczasowychrozważaniachprzedstawiono(bardzoogólnie)trzyróżne
sposobypodejściadodefinicjiprawa.Prezentacjatamajedynieprzykładowy
charakter,ponieważwrzeczywistościjestichznaczniewięcej.Przedstawio-
nyniewielkiichzestawmożejednakświadczyćozłożonościproblemu.
2.Próbadefnicjiprawa
trudności
definicji
Jeśliwnaucepojawiasięwieledefinicjijakiegośzjawiska,możnaztegowycią-
gaćróżnewnioski.Niektórzy,napotykająctrudnośćtegorodzaju,sąskłonni
twierdzić,żerozpatrywanegozjawiskawogóleniedasięzdefiniować.Postawa
takakryjewsobiejednakpoważneryzykozbytwczesnegoiłatwegowycofa-
niasięwobecnapotkanychtrudności.Wrzeczywistościmogąsięoneokazać
możliwedopokonania.Bardziejradykalnimyślicielesąskłonnitwierdzić,
żewielośćdefinicjiświadczyonieistnieniubadanegozjawiska.Wprzypad-
kuprawapodejścietakieprowadziłobydoabsurdu-twierdzenia,żeprawo
wogólenieistnieje.Innapostawabadawczasprowadzasiędotwierdzenia,
żeskorowdanejkwestiiistniejewielepoglądów,np.wielesprzecznychdefi-
nicji,tooznacza,żeistniejenwieleprawd”.Niemapotrzebyustalania,która
znichjestważniejsza.Podejścietobyłodoniedawnadośćrozpowszechnio-
ne.Choćzpozoruatrakcyjne,wistocieswejjestbardzoryzykowne.Może
bowiemprowadzićdouznaniazaprawdętego,coniąniejest,dlategonie
zostanieprzyjętewdalszychrozważaniach.Możnawreszcieprzyjąć,żewy-
stępowaniewieludefinicjipowinnopobudzaćdoposzukiwaniajedynejwła-
ściwej.Dojściedoniejzpewnościąniebędziełatwe.Podrodzetrzebabędzie
wykryćiodrzucićstwierdzeniabłędne.Proponowanyzabiegmożesięwpraw-
dziewpewnychokolicznościachnieudać.Możedoprowadzićdoustaleńnie-
doskonałych,którejedynieprzybliżajądooczekiwanegorozwiązania.Nie
oznaczatojednak,żenależyzprowadzonychdociekańzrezygnować.
Jeżeliprezentowanesąróżneopisyidefinicjebadanegozjawiska,nieoznacza
towystępowanianwieluprawd”.Możetonatomiastświadczyć,żekażdepo-
dejściedotyczytylkowybranychaspektówrzeczywistości,ażadneznichnie
jestkompletne.Wpraktycezresztątakiecząstkowepodejściebywausprawie-
dliwione.Naprzykładinżynierbudownictwaokrętowegobędzieopisywał
statek,podającjegowymiary,osiągi(prędkość,mocmaszyn)orazwylicza-
jącwyposażenie.Bankier,rozważającsprawęudzieleniakredytunabudo-
węstatku,zastanowisię,ilebędziekosztowałabudowa,jakiekosztybędzie
pochłaniałaeksploatacjastatkuorazjakieprzychodybędzieonaprzynosiła.
