Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozwójsocjologiiprawawświecie
31
wiałsięzdecydowaniepozytywizmowiprawniczemu.Pojęciapra-
wanaturalnego,normyijejmocywiążącej,obowiązkuprawnego
ipochodneuznawanebyłyzanskamieliny”myśleniametafizycz-
nego,zairracjonalnąideologięprawną,przesłaniającafaktyczność
prawa.
KiedywięcHansKelsen(1881-1973)wobszernejksiążcepo-
święconejgłównymproblemomprawapaństwowego5,zająłwy-
raźnieantysocjologicznąpostawę,tworzącnnormatywnąteorię
prawa”ipostulującjejwyłącznośćwnaukachprawnych,niemógł
jużpowstrzymaćrozwojusocjologiiprawa,choćzapewnewjakimś
stopniuprzyczyniłsiędoosłabieniapostępównowejnauki.Kelsen
byłbowiembardzowpływowymprofesoremfilozofiiprawaipra-
wapaństwowegonajpierwnauniwersytetachaustriackich,apotem
naniemieckich,szwajcarskich,aod1940r.takżeamerykańskich.
W1912r.ukazałsięartykułKelsenaosocjologiiprawa5;,zktó-
regokrytykąw1915r.wtymsamymczasopiśmiewystąpiłEugen
EhrlichinaktórątamżeodpowiedziałKelsen59.Tawymianakon-
trowersyjnychopinii,zresztąnietylkomiędzytymidwomauczo-
nymi,przyczyniłasięwjakimśstopniudokrystalizacjizagadnień,
którymipowinnasięzajmowaćsocjologiiprawa.
NapoczątkutrzeciegodziesięcioleciaXXw.problematykaso-
cjologiiprawabyłajużdośćdokładnieustalonaistałasięuzna-
nądziedzinądziałalnościnaukowej.Niewszędziejednak,wpań-
stwachtotalitarnychbowiem,zwłaszczawfaszystowskichWło-
szech,hitlerowskichNiemczechistalinowskiejRosji,nietylkoso-
cjologiabyłapodejrzanąiniepożądanąnauką,alecaławogóle
twórczośćnaukowabyłapodnadzoremideologicznym.
5,HansKelsen,HauptproblemederStaatsrechtslehreentwickeltausderLehrevom
Rechtssatze,Mohr,Tübingen1911.
5;HansKelsen,ZurSoziologiedesRechtes.KritischeBetrachtungen,nArchivfür
SozialwissenschafundSozialpolitik”1912,nr34,s.601-614.Zob.także:Eugen
Ehrlich,HansKelsen,RechtssoziologieundRechtswissenschaf.EineKontroverse
(1915/17),Nomos,Berlin2003.
59HansKelsen,EineGrundlegungderRechtssoziologie,nArchivfürSozialwissen-
schafundSozialpolitik”1915,nr39,s.839-876.
