Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozwójsocjologiiprawawświecie
35
karne,sankcjezaśrestytucyjnesąstosowanegłówniewprawiecy-
wilnym,handlowym,rodzinnym,administracyjnym,konstytucyj-
nymitd.
Wtokudziejów,twierdziłDurkheim,malejeznaczenieprawa
karnegoizmieniasięjegostrukturawewnętrzna.Zwiększasięza-
razemrolaprawakooperacyjnegoisankcjirestytucyjnych.Wraz
zkształtowaniemsięświadomościindywidualnejizindywiduali-
zowanychosobowościnastępujeworganizacjispołecznejprzejście
odsolidarnościmechanicznej,opierającejsięgłównienaabsolut-
nympodobieństwiejednostekpodwzględemichpołożeniaspo-
łecznego,dosolidarnościorganicznej,którejźródłemjestpodział
pracy.Świadomośćjednostkowawcorazmniejszymstopniupo-
krywasięzeświadomościązbiorową.Ludziesąsolidarniniezra-
cjipodobnegostatusu,leczdlatego,żesąsobiepotrzebniwzaspo-
kajaniupotrzebżyciowych.TęformęsolidarnościspołecznejDur-
kheimnazwałsolidarnościąorganiczną.Jejoznakąjestm.in.to,że
zasięgoddziaływaniaprawakarnegocorazbardziejograniczasię
doochronyosóbistanuichposiadania.Ogólnykierunekewolucji
społeczeństwludzkichprzebiegaodsolidarnościmechanicznejdo
solidarnościorganicznejiodprawarepresyjnegodoprawaresty-
tucyjnego,któretworzycorazbardziejwyspecjalizowaneorgany:
sądyhandlowe,rozjemcze,administracyjneitp.
Dominacjasolidarnościorganicznejiprawarestytucyjnego
spowodowała,jakzaznaczałDurkheim,zwiększeniesięizróżnico-
waniekompetencjipaństwa,którewcorazwiększymzakresieuza-
leżniaodsiebieobywateli,m.in.przeztworzenieinstytucjiinteresu
publicznego.Rozrostkontrolnychfunkcjipaństwajestprzejawem
przekształcaniasięspołeczeństwasegmentowegowspołeczeństwo
zorganizowane69.
WrozprawieDeuxloisdel’évolutionpénale,0z1900r.sfor-
mułowałDurkheimtezę,żewtokurozwojuhistorycznegosank-
69GłównerozważanianatematprawaprzedstawiłDurkheimwksiążcewydanej
w1893r.pt.Deladivisiondutravailsocial(Opodzialepracyspołecznej…).
,0RozprawataukazałasięwredagowanymprzezDurkheimaczasopiśmie
nL’AnnéeSociologique”(1900,t.4,s.65-95).Jejangielskiprzekładpt.Twolawsof
penalevolutionukazałsięconajmniejdwukrotnie,wróżnychtłumaczeniach,naj-
