Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SŁOWEMWSTĘPU
OddajemydorąkCzytelnikówksiążkęożyciuitwórczościmłodopolskiego
literataAntoniegoSzandlerowskiego(1878-1911).Kimbył?Współcześniniemal
jednogłośnieodpowiadali,żepoetąuześredniowiecznejekstazy”1,uSamsonem
Sztuki”iuduszwybranychkrólem”2,uwizjoneremolbrzymim”iuczłowie-
kiemorlim”
,wykutymuzniespotykanejszlachetnościkruszcu”3,predestynowanym
udoprometejskiegolotu”4.Stworzyłdziełoodpowiadającegustomczytelników
jegoepokipodejmowanątematyką,oddanymnastrojemiretoryką-wyszukaną,
ekspresyjną.Natchnienieczerpałzwłasnychprzeżyćidoświadczeń.Niewątp-
liwienależałyonedonietypowych.Szandlerowskibyłkapłanemkatolickim,
któryuwikławszysięwzwiązekmiłosnyzkobietą,usiłowałnadaćmu-wbrew
wszelkimprzeszkodomiobwarowaniom-znamionahierogamii.Itejideipod-
porządkowałwłaściwiecałąswojątwórczośćpoetyckąisceniczną.Teinspiracje
biograficzneobecnewdziele-dlawieluwspółczesnychrozpoznawalnezajego
życia,spopularyzowałajebowiemsiłaskandalu-pośmierciSzandlerowskie-
goprzestawałybyćczytelne,costwarzałoproblemyzjegoodbiorem.Nadzwy-
czajsilnainterferencjabiografiiiliteratury-pozaSzandlerowskimniemająca
bodajdrugiegotakiegoreprezentanta-wpłynęła,bowpłynąćmusiała,nain-
terpretacjędzieła.Stądkontestowanietejtwórczościprzezniektórychbadaczy
(AntoniMazanowski,JulianKrzyżanowski,LesławEustachiewicz).Drugim
czynnikiem,któryprzyczyniłsiędowejściategopisarstwawsferędésintéresse-
ment,byłozużyciesiępoetykicharakterystycznejdlaMłodejPolski.Tłumaczył
tozperspektywylatEdwardKozikowski:uLirykaSzandlerowskiego,mimodużej
bezpośredniości,zbytczęstowpadaławstylwybujały,sztuczny,izaczęłairytować
nowegoczytelnika.Wlatachwojnyświatowejizarazponiejzapanowałyjużinne
estetyki:ostrypacyfistycznynaturalizm,futuryzm,ekspresjonizm.PoezjaSzan-
dlerowskiegostałasięwciągukilkuzaledwielatpoezjądniawczorajszego”5.
1G.Timofiejew,Poetaześredniowiecznejekstazy.W25-lecieśmierciAnt.Szandlerow-
skiego,uKamena.MiesięcznikLiteracki”1937,nr8,s.161-163.
2B.S.Herbaczewski,Słowopożegnalnenadgrobemautora„Parakleta”AntoniegoZie-
mica-WładysławaPoświata(Ś.P
.X.AntoniegoSzandlerowskiego),Warszawa1911,s.4.
3A.Gawiński,AntoniSzandlerowski,uSfinks”1911,t.13,z.2,s.307-309.
4J.Tarczewski,PamięciAntoniegoSzandlerowskiego,uPrawda”1911,nr5,s.10-11.
5E.Kozikowski,AntoniSzandlerowski,[w:]idem,Łódźipióro.Wspomnieniaopisa-
rzachpochodzącychzŁodzibądźzŁodziązwiązanych,Łódź1972,s.299.
