Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słowemwstępu
9
-naddogmatyzmprzedkładałmyślenieoteologiiireligiijakooekspresjiuczuć
ludziwierzących.Talentliterackirealizowałniewtwórczościreligijnej,lecz
-wywołująctymdezaprobatęwładzkościelnych-wutworachbeletrystycz-
nych,nadodateksilnieinspirowanychdziełamiStanisławaPrzybyszewskiego,
uznawanegoprzecieżnietylkozagorszycielaierotomana,aleisatanistę.Nad
środowiskaduszpasterskieprzedkładałtowarzystwoludzisztuki:przyjaźniłsię
zmalarzemFranciszkiemŁubieńskim,którywprowadziłgodoświatkaarty-
stycznegoŁodzi11,bywałwuUdziałowej”przyNowymŚwiecie,gdziespoty-
kałasięstołecznacyganeria12.Złożyłślubyczystości,leczzłamałcelibat.Żył
naplebaniizkobietą(itoŻydówką),leczniezrzuciłsutanny.Skonfliktowany
zprzełożonymi,zamiastokazaćimposłuszeństwo,wystąpiłprzeciwnimzesty-
lizowanymnapoematheroikomicznypaszkwilemElenchusclerialiascholeri
saecularisacirregularisCosistoriiVarsaviensisproAnnoDomini1906aboOłta-
rzykZłoty,gdzienajdzieszsprośneżywotybracikonsystorskiej.Zostałpochowany
bezkrzyża,ponieważtakabyłajegoostatniawola,wprzypadkuksiędza-nie-
wątpliwieskandalizująca.
Niewiemy,którazokoliczności-iczytylkojedna-byłapowodemnagłej
utratyprzezSzandlerowskiegowikariatuwkościelePodwyższeniaŚwiętego
KrzyżawŁodziiprzesuwaniagopóźniejmiędzyprowincjonalnymiparafia-
miziemiłódzkiejiMazowsza.Teczkaosobowaksiędza,będącawposiadaniu
władzkościelnychiprzechowywanawWarszawie,prawdopodobnienieprze-
trwaławojny.Nieznamyteżtreściwspomnianegopaszkwilu-jegonakładzo-
stałwcałościwykupionyprzezzwierzchnikówKościoła,choćbyćmożejakiś
białykrukzostaniekiedyśodnalezionywktórymśzarchiwów.
Biografianasyconaumiejscaminiedookreślenia”
,zbrakuźródełskażona
niepewnościądatowania,adotegoniepokorna,moralniedwuznacznaioby-
czajowobulwersującaczęstoprzekształcasięwlegendę,zmuszabadaczydo
uzupełnieńopartychnadomyśle.Niestety,powtarzanebezrefleksyjniedomy-
sływsprawieSzandlerowskiegoskutkowałypowielaniemiutrwalaniembłę-
dów.Dziękinajnowszymżmudnymkwerendomarchiwalnymiprasowymuda-
łosięwniniejszejpublikacjizweryfikowaćwielemylnychprzekonańnatemat
Szandlerowskiego,odsłonićzmieniającysięwczasiestosunekczytelnikówdo
jegospuściznyiosobyorazzaprezentowaćnowe,nieznanedotychczasfakty
zjegożyciorysu,dotyczącetakważnychkwestiijakromanszHelenąBeatusczy
okolicznościśmiercipoety.
WyzwaniembadawczymokazujesięrównieżspuściznaliterackaSzandle-
rowskiego.Przedewszystkimwłaśniezpowodujejuwikłańbiograficznych,
11A.Kempa,WikaryodŚwiętegoKrzyża,uOdgłosy”1989,nr34,s.15.
12Zob.W.Grzelak,Cyganeriaz„Udziałowej”,Warszawa1965,s.120.
