Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zamiastwstępu
9
wojennymtwórcomdominowałyzatempojęciaikategoriewywodzącesię
zrzeczywistościjeszczeprzedwojennej,wypracowanejnaużytekinnegoświa-
taiinnychpoetyk.Nietylkozresztąjęzykiikonwencjeminionegodwudziesto-
lecia,aletakżepoetykiiartystycznestylepowoływanewepokachminionych,
H-izmy”artykułującetamteświatyitamtewrażliwości.Tenfunkcjonującydo-
tychczasrepertuarartystycznychformmógłzostać,conajwyżej,przezmło-
dychpoetówtymczasowoHprzysposobiony”dowyrażaniaświatawojennego
rozpadu.Efektowegodoraźnegozderzaniaprzeszłychjęzykówidruzgotane-
gonaichoczachświataniemógłbyćwiarygodny.Dominowałozatempoczu-
cieartystycznejniemożności,bezradnościjęzyków,którepowoływanebyły
doistnieniawinnejestetycznieihistorycznierzeczywistości.Poszukiwanie
nowychsposobówartystycznegowyrazurzadkodawałoefektyzadowalające.
NajczęściejpotwierdzałojedynietezęJerzegoŚwięcha,żeHprzygodazwojną
nowoczesnątoprzygodazjęzykiem,któryjejniesłuży”8.Przywszelkichwąt-
pliwościachiobciążeniachzwiązanychzużytymtupojęciemHprzygoda”.
Przybliżającmniejznaneobszarypoezjidotkniętejwojną,podejmępró-
bęopisaniaefektówowychzmagań.Wskażę–zjednejstrony–teobszary
literatury,które,wyrastajączdoświadczeńpoetykwcześniejszych,usiłowa-
łyodnaleźćdykcję,będącąwstanieudźwignąćwojennątraumę.Pokażę,
jakczerpałyzrepertuaruchwytów,tematówipoetyckichformjużznanych
ioswojonych,aletakżenaczympolegałyniemożnościiniewydolnościtych
zapożyczeńiuwikłań.Podejmępróbęodpowiedzinapytanie,dlaczegonie
byłyonewstanieudźwignąćnowejwizjiświata,człowiekaijęzyka,dlacze-
gookazywałysięniewiarygodneibudziłypodejrzenia.Zdrugiejzaśstrony
spróbujęwskazaćteformy,którebyłyefektemnowychposzukiwańirozwią-
zańnieobarczonychpiętnemprzeszłości.Interesowaćmniebędzietwórczość
powstającawczasiewojny,aletakżeta,którapowstającwczasiepozornie
wolnym,okazałasiępóźnymowocemwojennegonaznaczeniajejtwórców.
Interesowaćmniezatembędąpoetyckiezapisywojny,okupacjiiHstanów
(po)wojennych”9doświadczanychnarozmaitesposobyiwróżnymczasie.
Zjednejzatemstronypojawiąsiępoeci,którzynakrótkąjedyniewojenną
8J.Święch,Nowoczesność.SzkiceoliteraturzepolskiejXXwieku,Warszawa2006,
s.198.
9ToterminZbigniewaLisowskiego,TragizmwojnyiokupacjiwpoezjiK.K.Baczyńskie-
go,T.RóżewiczaiZ.Herberta,Warszawa2008.Zapisanywtakiejformiepojawiłsięwau-
torskiejnotcezamieszczonejnaokładceksiążki.Wydajesię,żejesttoformułaszerszaniż
Hstanypowojenne”opisaneprzezautoranastronie7.
