Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
costanowiważnytropwtemacietwórczegopisania.Analizująckilkawybranych,
amalgamatycznychwłaśnie,ujęćwtekstachBator,zastanawiamsię,jakajestich
wartośćdlapisarzaiodbiorców.
Wnioskiprzedstawiamw„Zakończeniu”
.Popierwsze,korzystajączAry-
stotelesowskichteoriipoiesisipraxisorazrozwijającwłasnąrefleksjęanalitycz-
no-konceptualną,wskazujęróżnicemiędzypoetykąapraktyką.Podrugiepo-
twierdzamwyartykułowanewewstępiezałożenie,żenowyhistorycyzmstałsię
dlaJoannyBatorwiodącymsposobemujmowaniaproblemówwdziełachlite-
rackich,czyliwłaściwieteoriastałasięjejpraktyką,rozumianąznacznieszerzej
niż„hermeneutykafeministycznaopsychoanalitycznympodłożu”
,jakzakładała
badaczkauproguswojejkariery.Formawypowiedziniewpływanazmianękon-
sekwentniepodejmowanejprzezartystkęproblematyki,przezcodobórpoetyki
kulturowejjakometodybadawczejokazujesięoperacyjnietrafny.Podkreślam
przytym,żepraktykaBator,bazującananowymhistorycyzmie,ściślekorespon-
dujezideąmisyjnegopisarstwa,przezcorówniebliskajeststudiomkulturowym.
Kulturoznawczynimówiwprost,żechciałaby,abyjejtekstycharakteryzowałysię
„społecznąprzydatnością”
.Wtymceluzgłębiarelacjemiędzyczłowiekiem,kul-
turąiwładzą,ujawniającich(s)konstruowanycharakter:demaskujekrzywdzące
stereotypy,podważaideologie,ukazujealternatywnemodeleitd.Uświadomienie
tychmechanizmów—czytelnikomczyteżsamejsobie—maprzytymotwierać
drogędokolejnychetapówprocesu,jakimjestżycieijegodoskonalenie.
Wątektworzeniadlaodnowywydajesięlejtmotywemkażdegodziełaartyst-
ki.Pisarkauznajejęzykzapodstawowybudulecludzkiegożyciaimówiwprost,że
konstruowaniewypowiedzijestjejsposobemnaprzetrwanie.Ponadtopostrzega
pisarstwojakopunktwyjściaizarazemkomentarzdofilozoficzno-społecznejde-
baty,wtymszczególniedodebatyfeministycznej,wktórejchodzioożywianie
ipodtrzymanieistotnychwątkówtematycznych,prowokowaniedodalszegona-
mysłu,dostwarzanianowychinterpretacji.Tozkoleimawłaśnieprowadzićdo
lepszegopoznaniaświataisamegosiebie.Sztukajestwtejoptycesposobemreali-
zowaniaantycznychideałów,takichjakklasycznatriada:piękno,dobroiprawda,
apisarstwopraktykowaneprzezBatorprzybieraformęinterdyscyplinarnejiin-
tertekstualnejhumanistykiinterwencyjnej—strategicznejgryowolność.Przy
czymwowejgrzeniezwykleistotnaokazujesiępostaćsamejartystki,społecznej
negocjatorki,czy,korzystajączmetaforyBator,alchemiczki,praktykującejjedno-
cześnienaukęisztukę.
Nowihistorycyści,aleteżprzedstawicielestudiówkulturowychtraktująlite-
raturęjakoteoretycznyśladautorskiejosobowości—podmiotowośćjestprze-
cieżnieodzownymelementempoznawaniatekstówkultury.ZdaniemMichela
Foucaulta,twórcapiszesobą,aletakżeinnymijednocześnie,bosamjestzależny
odlicznychkontekstów.WpowyższymujęciuproblemypodejmowaneprzezBa-
torstanowiąreprezentacjęwspółczesnychdylematówspołecznychisąkluczo-
wedlaniejsamej.Poznanie,doktóregomiałabyprowadzićpraxis,dokonujesię,
