Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czymjestantropologialiteratury?
15
nymrozdzieleniemsztukiiżycia23.Romantycznaapoteoza
sztukijegozdaniemwynikałazoświeceniowejsekulary-
zacji,którapozbawiłanowożytnyświatdawnejtranscen-
dencji.Estetykaromantycznananowoprzeformułowała
rzeczywistość,ztymżenowymsacrumuczyniłaelement
ludzkiegoświata-sztukęiliteraturę24.Tymczasem,jak
sięokazało,owaseparacjabyłatylkoniemożliwądourze-
czywistnieniailuzją.Racjabytuliteraturyopierasiębo-
wiemnafundamentachjaknajbardziejrealnych,gdyżtekst
artystycznywykorzystujeteelementykultury,którezja-
kichśpowodówpozostająproblematycznączęściąludzkie-
gożycia.JakożeliteraturadlaIsera,podobniejakdlaFryela,
jestkontynuacjąmitu,jejtreśćzkoniecznościmusiwyko-
rzystywaćteaspektyludzkiejkondycji,któredlaczłowieka
stanowiąniedającysięwyartykułowaćwinnysposóbniż
zasprawąfikcjiproblemegzystencjalny.Oilejednakmit
dlaIseratoopowieśćwyjaśniająca,aprzeztouśmierzają-
caludzkistrachprzednieznanym,otyleliteratura,będąca
jegoprzedłużeniem,koncentrujesięnaprzybliżeniutego,
conależydotajemnicyludzkiegobycia,niekonieczniewi-
kłającwnietranscendencję.Literaturamówiwięcotym,
oczymniechcelubniemożemówićdanespołeczeństwo,
ponieważnieposiadaonoodpowiednichśrodkówdoarty-
kulacjiproblemu.
Kolejnąfunkcjąliteraturywujęciubadaczajestpowią-
zanazmożliwościątransgresjijednostkifantazjaoprze-
kraczaniumożliwościfizykalnegoświata25.Literatura,jak
piszeIser,przezchwilępozwalanamzobaczyćto,codla
człowiekapozostajetajemnicą-ciągłągręznakówwytwa-
rzającychwrazzezmianamikulturowymicoraztonowe
znaczenia.Gratatrwaadinfinitum,przyczymowawiecz-
nośćjestwiecznościązrelatywizowanądoludzkiegoświata
ijegokultury.Porazkolejnyzatem,wykorzystującseman-
23Tamże,s.352.
24Tamże,s.355.
25W.Iser,Czymjestantropologialiteratury?,dz.cyt.,s.33.
