Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Protestiskandal,czyliotym,coDniedopuszczalne”
45
Reakcjązaśnahappeningiberlińskichdadaistów-Grosza,
Herzfelda,Baadera-byłyczęstoaresztyiprocesyzaDzniesławie-
nieReichswehryirozpowszechnianienieprzyzwoitychpublikacji”
6
.
Dlawszystkichprzywołanychprzypadkówwspólnajestpostawa
łączącawsobietrzyelementy:skandalobyczajowy(wulgaryzmy),
artystyczny(cytowanehasłastanowiłyczęśćmanifestówpoetyc-
kich,dziwacznychwierszylubjeszczedziwniejszychfotomontaży)
ipolityczny(żądaniapacyfistyczne,rewolucyjneczypoprostuanty-
tradycjonalistyczne).Ichoćkażdyztychskładnikówmożeistnieć
osobno,tointeresujemnieichpołączenie,współpracapodpostacią
celowegoiprzemyślanegodziałania.Takąwspółpracęprzyniósłna
dobredopieroruchawangardowypierwszychdekadXXwiekunie-
malwkażdymrodzajudziałalnościartystycznej:wutworachliterac-
kich,wieczorachpoetyckich,manifestach,whappeningu,teatrze,
filmie,wsztukachplastycznych.Wdrugiejpołowiestuleciapo
Dskandaliczne”formyprotestusięgnęliteżtwórcykulturymasowej
(zwłaszczamuzycywlatachsześćdziesiątychisiedemdziesiątych),co
szybkodoprowadziłodoukształtowaniasięswegorodzajuDpseudo-
-skandalu”.Chodziolicznewystąpieniaizachowanianiezwiązane
naogółzwiększymryzykiem(bonajczęściejpodejmowanewspo-
łeczeństwachcieszącychsięwówczasjużdalekoposuniętądemo-
kratyzacjążycia),mającezaśceleprzedewszystkimkomercyjne,
awięcwzbudzenieipodtrzymaniezainteresowania.Wszelakopo
dziśdzieńskandalwrozmaitejpostaci,takżejakowyrazbuntu,
wydajesięatrakcyjnydlarozmaitychobiegówartystycznych,icoraz
częściejbezwzględunapolitycznyorazspołecznyświatopogląd.
Oczywiście,skandalwystępowałwsztucedużowcześniej,alena
trochęinnychzasadach.Zdarzałysięwięcprzedewszystkimskandale
czystoobyczajowe,itonaogółchybaniezamierzone,jakwprzy-
padkunagichciałnafreskuSądostateczny(1536-1541)Michała
Anioła,ocenzurowanympodnaciskiemPawłaVI,alboniestosow-
nychpostacinapłótnieOstatniawieczerzaPaolaVeronesego(1573),
6H.Richter,Dadaizm.Sztukaiantysztuka,tłum.J.S.Buras,Wydawnictwa
ArtystyczneiFilmowe,Warszawa1986,s.194.
