Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Wprowadzenie
czyteżtakiświat,wktórymprzedmiotyiistoty,czyteżraczej
ichobrazy,inaczejsąpowiązane[...].Losichwyznaczająteraz
wdużymstopniunazwytychobrazów:brzmieniealboilośćsy-
labwowychnazwachnadajeczęstokierunekbiegowimyśli;bo-
gacąsięoneobudzonymiprzezsiebiepodobieństwamiikontra-
stami117.
Tadziwnawłaściwośćjęzykapoetyckiegopoddanegorytmicznej
organizacjibyławielokrotnieprzedmiotemdociekańfilozofów,teo-
retykówliteraturyisamychpiszących,ogniskującsporyidebaty
toczącesięwróżnychokresach118.Takzwanamagiapoezjibyła
takżewielokrotniewaloryzowanaiprzyznawanojejodmiennezna-
czenia.DlaMichaiłaBachtinanaprzykładmowaliryczna,przeciw-
stawianacenionejprzezniegowielostylowościprozy,toprzejaw
egocentrycznegozubożenia.Powodemtakiegostanu,przekonywał
Bachtin,jestrytm:
[...]rytmgatunkówpoetyckichniesprzyjajakiemuśpoważniej-
szemurozwarstwieniujęzyka.Rytm,wytwarzającbezpośrednią
zależnośćkażdegoelementuodakcentowa-
negosystemucałości(poprzeznajbliższecałostkiryt-
miczne),tłumitespołeczno-językoweświatyipostawy,którepo-
tencjalnieniesiezesobąsłowo,wkażdymrazierytmstawiaim
określonegranice,niepozwalaimsięrozwinąć,zmaterializować.
Rytmjeszczebardziejwzmacniaikondensujejednośćizamk-
niętycharakterstylupoetyckiegoizakładanegoprzeztenstyl
jednolitegojęzyka119.
PodobniepiszeEmmanuelLévinas,dlaktóregopoezjajest
mową,flwktórejupojnewieloznacznościwzbogacająźródłowąjed-
noznacznośćekspresji;wktórejmowastajesięinkantacją”:
117P.Valéry:Hymnyduchowne.Przeł.A.Frybesowa.W:P.Valéry:
Estetykasłowa.Szkice.WybórA.Frybesowa.Warszawa1971,s.230.
118WieleinformacjinatentematgromadzipracaM.H.Abramsa:Zwier-
ciadłoilampa.Romantycznateoriapoezjiatradycjakrytycznoliteracka.Przeł.M.B.
Fedewicz.Gdańsk2003.
119M.Bachtin:Problemyliteraturyiestetyki.Przeł.W.Grajewski.War-
szawa1982,s.128.
