Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
JewishfronƟer
Spośródfunkcjonującychdziśwstudiachżydowskichredefinicjiirekonceptua-
lizacjikategoriipograniczawybieram,abyjepokrótceprzedstawić,koncepcjęJe-
wishfrontierSanderaL.Gilmana,przejętyzkrytykipostkolonialnejmodelntrze-
ciejprzestrzeni”HomiegoBhabhy,koncepcjęnstrefykontaktu”(contactzone)
MaryLuisePrattimodelżydowskichnowoczesnychsubkulturpowstających
wwynikuprocesówakulturyzacyjnych.Skutecznieitrwalewyparłyonestosowa-
nepowszechniejeszczeniedawnonaokreśleniestrefypograniczakategorietypu
ngreyzonebetweenPolishandJewishworlds”67.
KoncepcjaJewishfrontierzostałazaproponowanaprzezwybitnegoprzedsta-
wicielastudiówżydowskichSanderaL.Gilmana.Wogłoszonejw1999rokupracy
TeFrontierasaModelforJewishHistory68Gilmanrozważałmożliwośćodej-
ściaodpanującegoniepodzielniewżydowskichnarracjachhistoriograficznych
modelucentrum/peryferieiwprowadzenienajegomiejscealternatywnegoin-
terpretacyjnegomodelukresów/granic/pograniczy.Używanyprzezniegotermin
przekładam,łączącpolskieterminykresy/granica/pogranicze,ponieważpojęcie
frontierewokujewjęzykuangielskimróżnefiguryprzestrzeni-zarównodemar-
kacyjnąlinię,jakiprzyległydoniejobszarczyteżstrefęliminalną69.Jakodomena
ludzkiejaktywnościfrontiermożeoznaczaćnterendziewiczy”
,rozumianyjako
kraniecekumenybądźrejonnowoodkrywany,regiontworzącyrubieżzamiesz-
kałegoizagospodarowanegoterytorium,aleteżnowepoledlaaktywnościeksplo-
racyjnej-eksploatacji,rozbudowy,rozwoju,wzrostu70.Wkulturzeamerykańskiej
-apolemodniesieniadlakoncepcjiJewishfrontiersąwłaśniesporyipolemiki
wokółAmericanfrontier-frontiermaznaczeniebliskiepolskiemupojęciukresów
jakoobszaruotwartegoidynamicznego71.Gilmanłączyjednakrównieżfrontier
67
Zob.M.Opalski,I.Bartal,PolesandJews.AFailedBrotherhood,Hanover-London1992,
s.119-122.
68
S.Gilman,TeFrontierasaModelforJewishHistory[w:]JewriesattheFrontier:Accomodation,
Identity,Confict.Eds.S.Gilman,M.Shain,Urbana1999.
69
Oantropologicznyminterpretowaniugranicyzob.P
.Kowalski,Granica.Próbauporządko-
waniakategoriiantropologicznych[w:]Pograniczejakoproblemkultury.Red.T.Smolińska,Opole
1994.
70
Zob.hasłoFrontierwWebster’sNinthNewCollegiateDictionary,Spriengfield1986,s.498:
nborderbetweentwocountries,regionthatformsthemarginofsettledordevelopedterritory,the
farthermostslimitsofknowledgeorachievementofaparticularsubject,anewfieldforexploitative
ordevelopmentalactivity”
.
71
Zob.F.Gross,Kresy.TeFrontierofEasternEurope,nTePolishReview”1978,nr2.Gross
podkreślałotwarty,dynamiczny,zmiennyhistoryczniecharakterkresówirozmaitośćinterakcji
grupowychtamzachodzących-odkontaktudokonfliktu.Elementyzmiennościidynamiczności
kresóweksponowanesąrównieżwbadaniachsocjologicznych,wktórychdefiniujesiękresyjako
npograniczeniesymetryczne,kształtowaneprzezjedenośrodekdominujący,naogółprzesuwający
