Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pogrzebanapoezja
Wszakwopiniiniektórychteoretykówliteraturyspodznakuherme-
neutyki(HansRobertJauss)isemiotyki(JurijŁotman)wstępnaselekcja
wprocesierecepcjidokonujesięjużnapoziomiekultury.Pierwszyetap
lekturytekstuwyjściowegonastępuje,nimjeszczetrafiondorąktłu-
maczyorazkrytyków,irealizujesięwzderzeniuzkulturąprzyjmującą,
utrwalonąwjejobrębietradycjąitypemwewnętrznychstosunków24.
Literaturawłoska,taksilnieosadzonawtradycjiretorycznej,takchętnie
nawiązującadowłasnejprzeszłościidoantyku,któregowliniiprostej
czujesięspadkobierczynią,wobiegowejopiniiwPolscerzeczywiście
uchodzizamocnoestetyzującą,uładzoną,pozbawionąnapięć.Wkraju
Różewiczaniejesttokomplement.
Nietrzebadodawać,żenieszczególniełaskawydlapoezjiItaliikli-
matliterackiiwydawniczyniekorzystnieodbijasięrównieżnarecepcji
twórczościUngarettiego.Wzmagaefektjej„pogrzebania”namarginesie
literackiegopolisystemupolszczyzny,jejutajonegoistnieniawpolskim
obieguliterackim.Owo„pogrzebanie”,któredoskonalewidaćnaprzy-
kładzielekturyDziennikaGombrowicza,zdajesięnajtrafniejopisywać
kondycjęodbioruUngarettiańskiejspuściznywPolsce,jegoistotę.
StądtytułniniejszegostudiumPogrzebanapoezja,będącytrawestacją
tytułudebiutanckiegozbiorulirykówUngarettiegoz1916rokuIlPorto
Sepolto,„Pogrzebanyport”,którytę„podskórność”świadomieakcentu-
je.Tytuł,nieprzypadkowozawężającypodwzględemrodzajuliteracki
dorobekautora,podkreślateżbrakwpolskiejrecepcjijegoutworów
prozatorskichikrytycznych.Polszczyźnieprzyswojonodotądjedynie
fragmentypoetyckiejtwórczościUngarettiego,którąautor,wśladza
swymimistrzami,PetrarkąiMallarmém,ułożyłw„pięknąbiografię”
iopatrzyłtytułemVitad’unuomo–„Żywotpewnegoczłowieka”.Pod
tymsamymtytułemwwydawnictwieMondadoriukazałysiękolejne
tomypismzebranychUngarettiego,obejmującejegoartykułyprasowe,
eseje,wykłady,relacjezpodróży,przekładyzróżnychjęzyków.
OdbiórVitad’unuomownaszymkrajumiałbyzapewnezupełnieinną
wagęicharakter,gdybyUngarettiznalazłswojegoautentycznegorzecz-
nika–tłumaczaobdarzonegonieprzeciętnąwrażliwościąikreatywnoś-
cią,osobistośćzpierwszejpoetyckiejliginamiaręIngeborgBachmann
czyPaulaCelana,którzynaobszarzeniemieckojęzycznymuczynilijego
poezjęważnymirozpoznawalnymgłosem.Gdybyotrzymałwsparcie
jednegozrodzimychautorytetówliterackichbądźkrytycznych,jak
choćbyGustawHerling-Grudziński,któremuudałosięprzecieżwylan-
sowaćwPolscesporągrupęwłoskichautorów,wprzypadkachskrajnych
24H.R.Jauss,Cząstkowośćmetodyestetykirecepcji[w:]Współczesnamyślliteraturoznaw-
czawRepubliceFederalnejNiemiec.Antologia,red.H.Orłowski,Czytelnik,Warszawa
1986,s.167inn.,B.Osimo,Traduzioneequalità,Hoepli,Milano2004,s.31–32.
12
